“Bu Güpü Ben Yaptım..”
Bayram AYGÜN Emekli Öğretmen/Köşe Yazarı
“Bu güpü ben yaptım” bu sözler 50 yıl Isparta’mızın aşına-işine bir ömür veren Halıcı Hasan Büyükçam’a ait..
Bi süre önce ISPARTA Ün Ekonomi sayısı için saygıdeğer Isparta’lı halı imalatçısı, tüccarı Hasan Büyükçam’la yaptığım röportajda en ilgimi çeken sözü oldu. 93 Yaşına rağmen (Allah uzun ömür versin) sağlıklı, dinç, azimli, memleketimiz Isparta’mız için hala üretme, aş-iş kaygısının bir sönmeyen ateş gibi canlılığını gördüm.
Halı imalatçısı Hasan Büyükçam ’ın 93 yaşında olduğunu, 50 yıllık halı üretimcisi olduğunu, ama ondan önce 10-13yıllık dayılarıyla birlikte topraktan kendi deyimiyle “Güp", bardak, yemek kabı, testi, çanak üretiminde olduğunu, tarihi iş ve aile fotoğraflarından gördüm.
Ciddi, hilesiz üretme isteği şimdiki gençlerimize örnek olmalıdır diye düşünüyorum.
Halıcılığından önceki; ilk çocukluk yıllarının işi Isparta Öküzbattı bölgesinde toprak kap imalatı olduğunun anlatımlarını dinledim.
Isparta Belediye Başkanı Ziya Günaydın’ın gerçekten Isparta’mızın tarihi kültürüne, anısına işlerlik kazandırmak amacıyla Emre Mahallesinde projelendirdiği büyük projesinin birinci kısmını oluşturan Halı-Kilim Müzesini geçen gün gezme fırsatım oldu. İnanın çok mutlu oldum. Etnografik, kültürel Isparta tarihini göz önüne getiren bir eser için Sayın Günaydın’a bir Ispartalı birey olarak teşekkürlerimi sunarım.
MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli beyin Halı-Kilim Müzesini ziyaret ettiklerinde Halı İmalatçısı Hasan Büyükçam Sayın Devlet Bahçeli’ye ve Sayın Başkan Günaydın’a 10-13 yıllık küp imalatçılığını da anlatır.
Halı imalatçısı, Ispartasever Hasan Büyükçam’ın elli yıllık halı birikimini, Konya Ladik’te, Keçiborlu köylerinde, Isparta merkez İnce sokak, Kepeci mahallelerinde toplam bin sayısını geçen halı imalat tezgah ürünlerinden birer-ikişer örnek müzede sergilenmiş.
İmalatçı Hasan Büyükçam’ın tarihi halı üreticiliğini sonra yine köşemde yorumlayacağım. Ama şimdi bir 10-13 yılını bulan Küp veya Güp’cülüğü konusundaki araştırma bilgilerimi sizinle paylaşmak istiyorum.
1925’de doğan Hasan Büyükçam’ ın kardeşlerinden birisi Sarıkamış diğer iki kardeşi de Çanakkale’de şehit düşmüş. 8 Çocuklu. Kızı yıllar önce diğer iki halıcı oğlu yakın geçmişte vefat etmişler. Aile’den torunlar halıcılık mesleğini ve yine tarihi dokularına uygun Torun Hasan Büyükçam’ın Gramafon kafeler zincirini kurmuşlar. Diğer torunlar ve oğulları Isparta’da ve Antalya, İstanbul’da yine halı imalat ve satış mağazalar zinciri devam ediyor.
Hasan Büyükçam’ın cefakar anneleri Melek Ana 1889 doğumlu ve ilk halıcılığı padişah II. Abdülhamid Han ticari madalya ödüllü, Isparta Rum’u Kürkçü Potimi hanımdan öğrenmiş.
Çocuk yaşta Hasan Büyükçam haftanın birkaç gününü annesinin atölyesinde ip temini ve diğer işlere koşmuş. Haftanın diğer günlerinde de dayılarına ait Güp imalatı atölyesinde toprak Küp yapımında çalışmış.
Babası Bekir Çavuş’la birlikte imalatları bardak ve küpleri Isparta Burdur köylerinde satışını yapmışlar. Bardak, küp toprağını sırtıyla bugünkü Isparta Deri Organize sanayi bölgesinde bulunan toprak ocaklarından taşımış.
Isparta’lı 50 yıllık halı imalatçısı Hasan Büyükçam’la ilgili bazı ilginç bilgileri Isparta – Ün Ekonomi ekinde bulacaksınız.
Ancak ben bu tarihi Kitap-dergiden Hasan Büyükçam’ın ağzından kısa bir anlatım vererek yazımı sonlandırmak istiyorum.
“Annem Melek Büyükçam’ın kızlığında Isparta’da Rum kızları ile birlikte halı dokuduğunu (1913) anlattı. 50 yıllık halıcılık hayatımda rahmetli annem Melek Büyükçam’ın teşvikinin çok önemli olduğunun bilinciyle yürüdüm.
“10-13 yıl çömlekçilik, 50 yıl halı imalatı ve halı alım-satımı ile uğraştım. Halıcılığa teşvik eden Merhum Annem Melek Büyükçam’dır.
Kendisi 1910-1915 yıllarında Rum kızları ile birlikte halı dokumuş. Rum kızları ‘biz ucuz işçilik yapıyoruz’ diye söylenince annemin gücüne gitmiş. Kendisi de halı ipi alıp dokumaya karar vermiş. Rum kızları ile birlikte 10 metrelik halı dokumuş.
Evlendiği eve halısı ile gelmiş. İlk evlendiği eşi 1915 Büyük Harp’te şehit olmuş, 1 kızı ile birlikte dul kalmış.”