KONUMLAMA
(3. Bölüm)
İspanya'nın, Meksika ve Peru 16. yüzyıldaki ilk sömürgeleri olmuştur. 18-19. yüzyılda yaklaşık üç buçuk milyon İspanyol Amerika kıtasına, Arjantin, Uruguay, Meksika, Brezilya, Şili, Venezuela ve Küba'ya göç etmiştir. Ayrıca Fas ve Cezayir'e yüksek oranlarda göçler olmuş tur. Ancak İspanya tüm kolonilerini zamanla kaybedecek sadece Küba, Portoriko ve Asya’dan izole olan Filipinler, Guam Adaları ile Afrika’da İspanyol Sahrası, İspanyol Ginesi ve Fas’ın bazı kısımları İspanyol denetiminde kalmıştır. Latin Amerika’daki özgürlük hareketleri ise böl genin İngilizler tarafından işgaline karşı, yerel halkın verdiği kavganın bağımsızlık savaşına evrilmesiyle başlayacak ve başarıya ulaşacaktır. Amerikan bağımsızlık savaşından dersler çıkartan Latin Amerika halkları uzun savaşlardan sonra birer birer bağımsız olacaktır. Paraguay 1811, Uruguay 1815, Arjantin 1816, Şili 1818, Peru ve Santo Domingo 1821'de bağımsızlık larına kavuşacaklardır. Bu ülkeleri Venezuela, Kolombiya, Ekvador, Bolivya, Meksika, izle yecek ve Bolivar Büyük Kolombiya Cumhuriyetine katılmak istese de kölelerin kurduğu ülke olan, Haiti tarafından ele geçirilecektir.
Portekizliler; Angola, Gine-Bissau, Mozambik, Cape Verde ve São Tomé ve Príncipe'de, (kakao anavatanı) siyasi, askeri ve dini faktörlere dayanan sayısız resmi yönetim biçimini yürürlüğe koydular. Bu kontrol biçimleri yerel toplumlarla farklı şekilde ilişki kurdu ve onları etkile di. Portekizce bir dizi Afrika ülkesinde konuşulmakla birlikte Angola, Mozambik, Gine-Bis sau, Cape Verde, São Tomé ve Principe, Ekvator Ginesi gibi altı Afrika ülkesinde resmi dil oldu. Bununla birlikte Sahra-altı Afrika'nın birçok ülkesinde Portekizce konuşan topluluklar bulunmaktadır. Kabaca bir tahmine göre, Afrika'da Portekizceyi tek anadili olarak kullanan yaklaşık 14 milyon insan yaşamaktadır, ancak uygulanan kriterlere bağlı olarak birçok Afrikalı ikinci dil olarak Portekizce konuştuğundan, sayı önemli ölçüde daha yüksek olabilir.
Portekizcenin resmi dil olduğu Angola ve Mozambik gibi ülkelerden başka Güney Afrika ve Senegal gibi ülkelerde Portekizce konuşan göçmenler de bulunmaktadır. Bazı istatistiklere göre kıtada 41,5 milyondan fazla Portekizce konuşanın olduğu iddia edilmektedir.
Ayrıca Latin Amerika'da bütün ülkeler İspanyolca konuşurken (yerel diller hariç), yalnızca 217 milyonluk Brezilya Portekizce konuşmaktadır, çünkü resmi dilidir. (üstelik Portekiz'in bu günkü nüfusu yalnızca 10,2 milyondur.)
Avrupa'da, Asya'da ve kuzey Afrika'da 623 yıl hüküm süren Osmanlı, hiç bir ülkeye sömürge gözüyle bakmadığı gibi zaman zaman yöneticilerini de ilgili ülkelerden seçmiştir. Bünyesin deki hiç bir yerde Türkçe konuşana rastlanmamaktadır. Çünkü Osmanlı hiç bir zaman imparatorluk olmamış, o günün koşullarında hukuk (şeriat) içerisinde kalmış bir devlettir.
- devam edecek