ÖTROFİKASYON – RESTORASYON
SONRASI BALIKLARIMIZ N’OLACAK?
Zeki TARHAN – ANKARA
Eğirdir Gölünün tabanı yani, “DİP ÇAMURU” dediğimiz (=SEDİMAN), sudaki canlı yaşamı için önemliydi. Göl ekosisteminde canlıların da bir habitatı vardı. Restorasyonda bu olgu gözetilmeden ve de yok sayılarak girişilecek bir Restoraston eylemi, “kaş yapayım derken göz çıkarmaya” benzeyebilirdi.
***
Batının gıda emperyalizmi, kendi damak zevklerine uygun su ürününü başta EĞİRDİR GÖLÜ olmak üzere, diğer tatlı su göllerine aşılayarak yerli / doğal su ürünlerimizi yok etmiştir. Sudak (=Tatlı su Levreği ), Havza halkının adlandırması ile (=Dişli balık /Canavar balık) 13 tür balığımızı, çok hızlı ve de bütün gölü saran popülasyonuyla, gölün tek hakim balığı haline gelmiştir. Fakir – fukaranın hayvansal protein kaynağı olan ve “atıve – çekive gavinne” mottosuyla dillere pelesenk olan KAVİNNE balığımıza bugün halkımız hasret kalmıştır.
***
Rüyalarını Türkçe gören Alman Bilim adamı Ord. Prof. Dr. Curt KOSSWIG ve arkadaşı Dr. Numann tarafından gölümüze aşılanan SUDAK, Eğirdir Gölündeki su ürünleri dengesini de bozmuştu, Yani; etobur / otobur dengesi, belli bir oranda, (örneğin; %25 etçil, %75 otçul ) tutulamamış, otla beslenen balıkların aleyhine su ürünleri dengesi bozulmuştur.
***
Sudağın yiyemediği / hakkından gelemediği meşhur ÇAPAK ve SAZAN gibi bentivor (=otçul) balıklar, yiyecek ararken dip çamurunu suya karıştırır…Bu durum ise, besin tuzu yoğunluğunu (azot / Fosfor ) ile askıdaki sediman yoğunluğunu artırabilir. Besin tuzu yoğunluğu ne kadar düşükse, berrak su durumu olasılığı, o kadar yüksektir. Atık suların etkisi altında bulunan göller, yüksek oksijen tüketimi yada periyodik olarak yüksek seyreden pH değeri balıkların ölümüne veya az üremesine yol açabileceği için, yapay bir berraklık gösterebilir. Tatlısu Levreği (=Sudak – Dişli balık) nin avlanabilir büyüklüğe gelebilmesi, sazangillerin ortadan kaldırılması sayesinde iyileşmektedir. Yumurtadan yeni çıkan sazan ve çapak balığı gibi planktivor / bentivor balıklar kontrol edilmektedir.
***
Eğirdir Gölü Havzasından gelen besin tuzu yüklemesi düşürüldükten sonra, özellikle sığ göllerde biyolojik yöntemler kısa vadeli olumlu sonuçlar verdiği göz önüne alındığında, sığlaşan ve ötrofikleşen Eğirdir gölünde de kısa vadeli olumlu sonuçlar elde edilebilir.
Sıcak iklimin de etkisiyle, son zamanlarda Eğirdir gölündeki zehirli ALG PATLAMASI (= SİYANOBAKTER ) baskınlığı da daha fazladır. Bu da göstermektedir ki; Eğirdir gölünde besin tuzu artışına yol açabileceği ve gölün bozulma sürecini hızlandıracağı olgusudur. pH nin yükselmesi, genellikle ALG’ lerde solunumu hızlandırır. Küresel ısınmayla ilişkili olarak, Eğirdir gölü ekosisteminde sıcaklığın rolünü de Restorasyon sürecinde, önemli bir unsur olarak dikkate almak zorundayız.
***
Ekoloji ve Limnoloji ilmi; Ötrofik göllerin, GÖLCÜKLERE ve BATAKLIKLARA dönüşeceğini söyler. Bugün Eğirdir Gölü, ilerde yakıt olarak kullanılabilecek “YER TEZEĞİ” haline gelme eğilimi gösteriyor…
--- 0 ---