ÖZGÜR DÜŞÜNCE VE DİL
(2. Bölüm)
Tarihi gelişime de bakalım. (2023’de yayınlanan ‘Dil ve Karar’ kitabımdan)
(Damga, çadır şekli -> ab (M.Ö. 12000 Çekirdek Türkçe)
ab à eb à ev (M.Ö. 10000 On notası ile Kök Türkçe)
eb à *be-l à *be-leg (M.Ö 5000 Ön Türk – Etrüsk zemin Türkçe)
- *be-l-ik à belik (M.Ö.3000 ‘Lir’, Çuvaşca yetkin dil)
- *belik à beşik (M.Ö. 1500-659 ‘Saz’ Türkçe yetkin dil)
Bazen anlam kaymaları olabilir. Eski Türkçe ile bugünkü Türkçe arasındaki anlam açısından bir iki örnek daha verelim. (ilk yazılanlar eski Türkçe, son yazılanlar yeni Türkçe).
Örneğin;
Tavar à(mal,mülk, eşya) Davar à(küçük baş hayvan)
Okımak à (davet etmek) Okumak à (okumak)
Türkçe; bin yıllardır; kullanılan, diğer dillere beşik olmuş, medeniyet diliydi. Anadolu’da, Eğirdir’de Türk kültürünün devamlılığı ve kullanılan dil Türkçedir. İşte Eğirdir’de kullanılan bazıları unutulmaya yüz tutmuş örnekler (2019’da yayınlanan ‘Nasıl İnsan Oldum’ kitabımdan).
Kısaltmalar: Ha (Hatti dili), Çvş (Çuvaş dili), Etr (Etrüsk dili), Sm (Sümerce/Kenger dili), Ön Tr (Ön Türkçe), İsk (İskitçe/Saka, Yakut dili), Eski Tr (Eski Türkçe), Tr (Türkçe)
. Killa (Truva/Hatti) à Killa (Çvş) àKelif (Tr) àBeyaz, ak ev
. Okı (Etr) àÇağır, adlandır / okucu (Tr)
. İluk (Etr) à(Eski Tr, Çvş) à Elak (Tr) à Ağlamak, üzüntüden helak olmak
. İi (Etr) à İyi (Tr) à İyi, sağ, sağlıcakla
. Sin (Etr) à Mezar, lahit, sini kurbanı (Tr)
. Cerati (Etr) àKerata, sevgi ifadesi
. Keler (Sm) à Keler / Kertenkele (Tr)
. Dam (Sm) à Kubbe (Tr)
. Daggan (Sm) à Oda, dükkan (Tr)
. Aş (sm) à Aş, ekmek (Tr)
. Tursikine (Etr) à Turukku (Sm) à Töre, insan
. Ahi (Sm) à İş, performans (Tr)
. Gir (Sm) à Yir, bıçak, girmek, delmek (Tr)
. Gesig (Sm) à Kapı, geçit, eşik (Tr)
. Adda (Sm) à Baba (Tr)
. Dım (Sm) à Dik
. Sahar (Sm) à Kap/fıçı, sahan (Tr)
. Ot (Ön Tr) à Ateş, ocak, ev (Tr) ‘odun ocağın tütsün’
. Engina (Sm) à Rahip + asker + yönetici, mühendis (Tr)
. Mata (Etr) à Mata (Ha) à Matah (Tr) à İyi bir şey yapmak
. Krey (İsk) à Kırağı (Tr)
. Iır (İsk) à Yoruldum, ırıldım (Tr)
. Sak/Sab (Sm) à Ordan bölmek, çap (Tr) ‘elmayı iki şaka ayırdım’
. İsi (Sm) à En küçük, pisi, bişi (Tr) ‘küçük hamur işi, bişi’
. İrhine (Sm) à Sabah erken (Tr)
. Gag (Sm) à Geçirmek, kalkmak, kak (Tr)
. Mısmıtıl (Eski Tr) à (Şahinin tüy dökmesi tamamlandığında) à Her şey tamam olunca (Tr)
. Hatti (Ha) à Haddini bil (Tr) à Kendini bil
İngiliz yayılmacı ekolü Mısır’ı öne çıkarırken, Viyana ekolü Mezopotamya’yı öne çıkarır. Yalnız Mısır ve Mezopotamya’nın nasıl filizlendiğini izah edememişlerdir. Anadolu’da ise M.Ö.1200 yılından 500 yıl sonrasını Batı’nın karanlık çağ olarak adlandırmasının, bir oyun olduğunu söyleyen Prof. Dr. Fahri Işık, aynı zamanda Türkçe’nin neden Luvi dili olarak adlandırıldığını da ışık tutmuştur. Eski Yunanca, Pelasg (Etrüsk) dilinden etkilenmiştir. Yunancada Pelasg dili, Luvi dili olarak geçer. C. Karakışlı; Etrüsk, Türk ilişkisini öne sürer. Çuvaş dilinin Etrüsk dili ve Pelaks dili ile fonetik ve morfoloji yatkınlıklarını öne çıkarır. Etrüsklerin kullandığı alfabe Runik alfabedir. Aydınlanmayı bekleyen karanlık çağın hangi ekolle değerlendirileceğini, özgür düşünceyi esas olan bilim insanlarımıza bırakalım. Saygılarımla.