ALİ TAŞ’LA YAPAY ZEKA VE ETİK SÖYLEŞİSİ…
Zeki TARHAN – ANKARA
BÖLÜM : 2
Yapay zeka konusuna iki hikaye ile başlayalım.
İkinci Dünya Savaşında; Alman savaş uçaklarından bıkan İngiltere, soruna çözüm bulmak üzere bütün bilim insanlarını bir masa etrafında toplar. Makine, elektrik mühendisleri, matematikçiler, istatistikçiler gibi konuyla ilgili bilim insanları. Çağırmadığımız bilim insanı oldu mu? diye sorarlar. Bir tek zoolog kalmıştır, onun da pek gerekli olmadığını düşünürler. Birisi ısrarla gelmesini ister. Peki o da gelsin derler. Toplantıda herkes fikrini söyler. En son sıra zoologa gelmiştir, ne söyleyecek acaba diye isteksizce bakarlar. Zoolog; biliyorsunuz der, yarasalar yollarını ses frekansları ile bulurlar. Ses dalgaları engele çarpıp geri döner, yön tayinini bu şekilde yaparlar. Eğer böyle bir sitem yaparsak, uçakların geldiğini öğrenip sığınaklara kaçabiliriz. Tamam derler, bunu yaparız ve radar ortaya çıkar.
Nasrettin Hoca, kaybettiği değerli bir şeyi aramaktadır. Yoldan geçenler; hocayı bu şekilde görünce,
- "Ne yapıyorsunuz hocam?" derler.
Hoca:
- "Kaybettiğimi arıyorum" der.
- "Biz de sana yardım edelim, burada mı kaybettin?"
- "Hayır, diğer tarafta kaybettim."
- "Peki, neden burada arıyorsun?"
- "Orası karanlık" der!
Buradan hareketle;
- Radar, yapay zekanın başlangıcı olarak kabul edilir.
- Yapay zeka; bilime dolayısıyla doğaya dayanır.
- İnsan zekasını doğal olarak kabul ettiğimizde, insan eliyle yapılanına yapay diyoruz.
- İnsana fayda sağlaması amaçlanır. Örneğin; iş yapan sanayi robotları (yalnız bunlar otonomdur).
- Zeka; iki varlık arasında ilişki kurmak ve sonuç çıkarmaktır. Örneğin; hava bulutluysa yağmur yağabilir.
Eğer zeka; ilişki kurmaksa, akıl da ilişkiler zincirini bulmaktır. Örneğin; her bulut türünde yağmur yoktur. Akıl yürüterek, hangi bulut türünde yağmur olduğunu saptayabiliriz. Bulut türünü saptadık "kümülüs" bulutlarında çoğunlukla yağmur oluyor bilgisini elde etmiş olduk. Bazen de yağmur olmuyor. Neden acaba? Fikir üretip, anlamaya çalışıyoruz. Sıcak ve soğuk hava akımlarının önemli olduğunu gördük. Şimdi anlaşıldı! Olayı kavradık. Birbiriyle ilgili ve ilgisiz görünen olgu ve olaylar, bir şeylerin sebebi oluyor. Zekadan, akıl yürütmeye ve kavramdan anlama geçiyoruz.