SU MASALI / SU FALI (5. BÖLÜM)
PROF. DR. KODAL’DAN TARHANA MEKTUP…
Zeki Bey,
Akın gazetesinde yayınlanan “Su Masalı Su Falı” yazı dizinizi okudum.
Prof. Dr. İskender GÜLLE hocamızın tespitlerine katılmamak mümkün değil. Siz de İskender Hocanın görüşlerini güzel ve kendinize has bir üslupla yorumlamışsınız.
Sulama konusunda çalışan bir emekli öğretim üyesi olarak konu ile ilgili birkaç noktaya değinmek istedim.
Eğirdir gölünden su alan ve Eğirdir gölüne gelen su kaynaklarından su alan sulamalarda bir an önce su tasarrufu için tedbirler alınmalı. Sulamada su tasarrufu sağlanması için çok tedbir var, önemli olan birkaçını şu şekilde sıralayabiliriz:
- Bütün sulama şebekelerinin kanaldan borulu sisteme dönüştürülmesi. Kanal sistemlerinin borulu sisteme dönüştürülmesi ile %15 civarında su tasarrufu sağlanabilir. Bu dönüşüm pahalı ama yapılmalı. Çalışmalar devam ediyor ama çok yavaş. Hızlandırılmalı.
- Tarla içinde kullanılan sulama yöntemlerinin basınçlı yöntemlere dönüştürülmesi. Tarla içinde yüzey sulama (salma, karık, tava gibi) kullanan çiftçiler basınçlı sulama (damla, yağmurlama) sistemlerine geçtiğinde %40-50 su tasarrufu sağlanabilir. Bunun için Ziraat Bankası, Tarım Kredi, Tarım Bakanlığı çeşitli kredi veya hibe destekleri vermektedir.
- Çiftçilere tarım ve sulama eğitimi verilmesi. Tarım aslında zor bir iş. Bir sanayi ürünü dünyada her yerde aynı kalitede üretilebilir ama bir tarım ürünü her yerde yetiştirilemez, yetişen yerlerde de aynı kalitede yetiştirilemez. Yörenin iklimi, su miktarı ve kalitesi, toprak cinsi ve kalitesi, yüksekliği, enlemi, çiftçinin tecrübesi gibi birçok faktör tarımsal ürünün miktar ve kalitesini etkiler. Onun için çiftçi eğitimi çok önemli. Çiftçilere sulama eğitimi de çok önemli. Uzun zaman alsa da hemen başlanmalı. Çünkü damla sulama kuran çiftçinin damla sulamayı yanlış kullanması veya alıştığı karık-salma sulama gibi kullanması durumunda beklenen % 50 su tasarrufu sağlanması mümkün değildir.
- Sulamada son teknolojinin kullanılması. Sulamada toprak nem sensörlerinin kullanılması, otomasyon kullanılması da çiftçinin doğru zamanda ve doğru miktarda sulama suyu vermesine imkan tanımakta ve su tasarrufu sağlamaktadır.
- Sulamada kartlı-ön ödemeli su sayaçlarının kullanılması. Çiftçiler su ölçülmediği zaman ve metreküp esasına göre su ücreti uygulanmadığı zaman “ne kadar çok su verirsem o kadar çok ürün alırım” anlayışıyla tarlaya ihtiyaçtan fazla su uygulamaktadır. Çiftçilerin evinde olduğu gibi tarlasında da yeteri kadar su kullanması için suyun ölçülmesi, suyun metreküp esasına göre ücretlendirilmesi ve kartlı-ön ödemeli su sayaçlarının kullanılması durumunda önemli düzeyde su tasarrufu sağlanabilmektedir.
Bunların hepsi birarada yapılabilirse daha çok tasarruf sağlanması ve Eğirdir gölünden daha az sulama suyu kullanılması mümkün olabilir.