Robotik Yürüme Cihazı Hastanemize Geldi
Eğirdir Kemik Eklem Hastalıkları Tedavi ve Rehabilitasyon Merkezi Robotik yürüme cihazına kavuştu.
İnme, omurilik yaralanması ve travmatik beyin hasarı olan hastalar ile multipl skleroz, parkinson gibi nörolojik hastalıklar veya ortopedik hastalıklardan dolayı yürüme yeteneğinin kaybolduğu durumlarda bu yeteneğin tekrar kazanılması veya geliştirilmesi için kullanılan Robotik Yürüme Cihazı çok yakın bir zamanda vatandaşlarımıza hizmet vermeye başlayacak.
Robot yardımlı yürüme tedavisi nedir?
Robot yardımlı yürüme tedavisi; yürüme yeteneğini; inme, omurilik veya beyin yaralanması, ortopedik veya nörolojik bozukluklar sonucu kaybetmiş hastalarda, robotik bir cihaz yardımıyla felçli kısımlarının, özellikle bacakların yürüme hareketlerinin taklit edilmesi sistemidir
Bu yöntemle beyne ve omuriliğe bir ayağı yürüme için diğerinin önüne nasıl atacağı robot yardımıyla tekrar hatırlatılmakta. Hastaların sistem yardımıyla da olsa aynadan yürüdüğünü görmesi ve hissetmesi bunu görsel hafızasına kaydederken motivasyonlarını da olumlu etkilemekte. Bunu, uygulanan yürüme yardımının hastanın yürümedeki güçlüğünü yenmesinde bir çocuğun bisiklet kullanmayı öğrenirken once üç tekerlekli bisikletle veya yardımcı ek tekerleklerle öğrenmeye başlayıp zamanla destek tekerleklerinin kaldırılmasına benzetebiliriz.
Robotik Yürüme tedavide ne kadar zamandır
Robotik sistemlerin ilk örneği 1995'te kullanılmaya başlanmış, Amerika Birleşik Devletlerinde kullanımına FDA 2002 yılında onay vermiş olup o zamandan bu yana gelişmiş rehabilitasyon merkezlerinde kullanılmakta.
Cihaz nasıl çalışır?
Robotik yürüme sistemi; yürüme yeteneğini kısmen ya da tamamen kaybetmiş olan hastalara yeniden bu yeteneği kazandırabilmek için kullanılan teknoloji ürünü yeni bir sistem olup iki ana bölümden oluşur. Birinci bölümde, hasta bir yürüme bandı üzerinde. Robotun çevrelediği bir alanda ayakta dik duracak şekilde askıya alınır böylece vücut ağırlığı eksiltilir. Öncelikle hastanın vücut ağırlığının hangi oranda verileceği/destekleneceği belirlenir. Çalışmaya, hastanın katkısının ne oranda, cihazın katkısının ne oranda olması gerektiği değerlendirildikten sonra başlanır. İkinci bölümde ise Robotik Yürüme sisteminde yüksek kalitede bilgisayar kontrollü robotik motorlar kullanılır. Cihazın bu sensörlü robot parçaları hastanın bacaklarına kalça ve diz eklemleri referans alınarak tutucu bantlarla monte edilir. Bu sensörlerle bacaklar doğal yürüme kalıbı oluşturacak şekilde hareket ettirilirken, bir taraftan da alıcılar vücudun harekete cevabını değerlendirmeye ve ölçmeye alır ve bu sayede cihazın bilgisayarında elde edilen grafik veriler doktora hastanın yürümenin hangi aşamalarında ve ne boyutta problem yaşadığını bildirir.
Robot her hastanın bireysel fonksiyonel seviyesine uyacak şekilde ayarlanarak hastayı gerektiği kadar ama mümkün olduğunca az destekliyor. Hasta belli ve istenen bir kalıpta hareket ederken robot müdahale etmezken, hasta istenen kalıbın dışına çıktığında robot düzeltici bir güç oluşturarak "gerektiği kadar yardım" prensibini devreye sokar. Böylece çok sayıda tekrarlanarak fizyolojik yürüme kalıbını oluşturan hareketler hastaya yeniden yürümede en büyük yardımı oluşturuyor.
Yürüme fonksiyonunu restore etmenin en iyi yöntemi hastayı olabildiğince erken ayağa kaldırıp yürütmeye başlamaktır. Felçli hastalarda tutulan vücut bölgesi normal yürüme kalıbındaki hareketlere hareketi oluşturacak kas gücü olmasa da cevap verir. Bu yöntemle özellikle omurilik felçli hastalarda tedavi bacaklardan omuriliğe iletilen refleksler oluşmasını sağlar Yapılan çalışmalar göstermektedir ki özel hareket serilerinin tekrarlanması duyusal hafızayı tetikleyerek omuriliğe yürümeyi nasıl başlatacağını hatırlatmaktadır. Bu durumlarda omuriliğin kendisi tıpkı küçük bir beyin gibi davranarak yürüme hareketlerinde kontrolü oluşturabilme kapasitesine sahip olmaktadır. Bir bakıma omurilik kaslara yürümenin doğru yolunu bildirmektedir.
Tekrarlanan yürüme kalıbı, beyin ve omuriliğe birlikte çalışarak hastalık veya yaralanma sonucu kesilmiş sinyallerin yeni yollarla yeniden oluşturulmasında yardımcı olurken normal yürümede beyine giden uyarılar, robotik yürümede de benzer şekilde gitmiş olur ve böylece beyindeki hareket merkezi fizyolojik kalıplara en uygun şekilde uyarılmış olur. Böylece bacaklardan gelen sensöryel ve görsel algı ile birlikte reflex yürüme kalıbı beyinde olması gereken hücre gruplarına değil de onun vazifesini yüklenebilecek başka beyin hücresi dokularına öğretilir. Bu durum beynin reorganizasyon ve adaptasyon yeteneğinin(Plastisite) bir sonucudur. Robotik Yürüme Sistemi sayesinde periventriküler alan ile beynimiz arasında iletişimi sağlayacak yan dallar, yeni bağlantılar kullanılmaya, mevcut bağlantılar ise gelişen yeni nöronal yollara adapte edilmeye çalışılır. Dolayısıyla felçli hasta bu yürüme ve güçlendirme tedavisini alınca hem beyin hem de omurilik, yürüme için yeni nörolojik yolları keşfeder.
Robotik Yürüme tedavisi, öncelikle tam kesi olmayan omurilik yaralanmalarında bir başka deyişle kol ve bacaklarında hala bir miktar fonksiyonu kalmış hastalarda kullanılmakta.
Robotik Yürüme tedavisi tam kesi denilen total omurilik felçlerinde fonksiyonel iyileşme sağlamamakla beraber metabolizmayı uyarmak, dolaşımı düzene sokmak, spastisiteyi azaltmak, ve uzun dönemde de mesane ve barsak fonksiyonlarını düzene sokmak gibi ikincil yan etkilerde de düzelmeyi sağlıyor.
Robot yardımlı yürüme tedavisinin başka faydaları da var:
Beyin ve omuriliği çalıştırmanın yanısıra bu tedavi yöntemi kasları güçlendirme ve dolaşımı düzenleme etkilerine ilaveten egzersizlerin ağırlık taşıyıcı özellikleri nedeniyle hareketsizliğe bağlı gelişmesi olası osteoporoz riskine karşı kemiklerin kuvvetlenmesine de yardımcı oluyor.
Bu tedaviden kimler yararlanabilir?
Tedavinin temel amacının yürüme yeteneğinin geliştirilmesi veya yeniden kazanılmasıdır. Bu nedenle en sıklıkla, bu yeteneklerini beyin yaralanması, inme, inkomplet omurilik yaralanması, çocuklardaki beyin felçleri (serebral palsy), multipl skleroz, parkinson hastalığı, çeşitli ortopedik hastalıklar, kalça protezleri uygulaması sonrası kaybetmiş hastalar için önerilir. Hastanın bacaklarında en az bir ana kas gurubunda az da olsa bir miktar duyu veya motor fonksiyon/hareket bulunmalıdır. Yaralanmadan yıllar sonra bile uygulanan tedaviler fayda vermektedir. Diğer fiziksel egzersiz programlarında olduğu gibi hastalar program öncesi doktoru tarafından tam bir değerlendirmeye alınmalıdır. Bazı özel şartlarda hastalar bu tedaviye aday olamazlar. Bunlar; kardiyopulmoner hastalıklar, yüksek kan basıncı olan veya kan basıncı ayağa kalkmakla veya yürümekle aşırı derecede değişkenlik gösterenler, bayılma nöbetleri olanlar, kontrol edilemeyen diabeti olanlar, iyileşmeyen basınç yaraları olanlar, çok ileri dereceli osteoporozu olanlar, bacaklarda aşırı şişme veya kontraktürleri olanlar şeklinde değerlendirilebilir.
Hastanın 4 -8 hafta süreyle haftada 3-5 gün, 15-30-60'ar dakikalık sürelerde Robotik Yürüme Sistemi ile tedavi alması öneriliyor. Periyodik muayenelerle daha fazla tedavinin hasta için maksimum faydayı sağlayıp sağlamayacağı da değerlendirilmelidir.