DİL BİLİMCİMİZ GÖZÜYLE EĞİRDİR GÖLÜ
Zeki TARHAN - ANKARA
Prof. Dr. Cengiz TOSUN hocamız; Eğirdir sevdalısı / Eğirdir aşığı, Eğirdir’in yetiştirdiği Dil Bilimcimiz. DEMİREL’in ilkokul öğretmeni Cemal TOSUN’un oğlu olan Cengiz hoca, bir HACETTEPE’li.
Hacettepe Üniversitesi ise, bir marka. Prof. TOSUN; 1973’ ten 2000’e dek, Hacettepe Üniversitesinde öğretim üyesi olarak çalışır… 1988’de profesör olur. Hacettepe Üniversitesi İngiliz dili ve öğretmenliği Bölümünün başkanlığını yapar… 2000 – 2007 yılları; Cengiz hocamızın Çankaya Üniversitesi, İngilizce Hazırlık Okulunun Müdürlüğünü yaptığı yedi yıllık bir dönemdir…
Değerli Dil Bilimcimiz Cengiz hoca, Lefke Avrupa Üniversitesinde de bir dönem hocalık yapar…
***
…Evet, dil bilimcimiz Eğirdir sevdalısıydı / Eğirdir aşığıydı… Cengiz hoca; “…Çok şey söylendi, yazıldı çizildi, tartışıldı ve tartışmalar gene de sürüyor” diyor ve bakın nasıl serzenişte (=yakınma) bulunuyordu: “Tüm bunlara karşın, somut bazı şeyler yapılıyor gibiyse de, hiçbiri yaraya derman olur görünmüyor.”
***
Prof. TOSUN; çocukluğunun zaman tüneline dalarken, bakın bizlere neleri anımsatıyor ve o yılların umutlu ve mutluluğunu nasıl dillendiriyordu: “…Çocukluğumun Eğirdir’ ini düşünüyorum da, tüm o yoksunluklara karşın gene de umutlu ve mutluyduk… O gölde; “ÇATANA” dediğimiz bir küçük vapurcuk bile işletiliyordu… Bir süre sonra da görmedik, kayboldu gitti… Suyun çekilmesi yeni değil,eskiden beri süre gelen bir olay. Zaten bu nedenle, çok daha sonraları YENİCE, sonradan ANAMAS ve şimdi de AKSU denilen yerden çıkan AKSU IRMAĞI’nın EĞİRDİR GÖLÜ’ne akıtılması sağlanmıştı.”
***
Elmacılığımıza ve tarımsal sulamaya da, Cengiz hoca bakın nasıl bakıyordu: “Yıllar içerisinde, rahmetli Halil ÜSTÜN’ün gayretleriyle elmacılık yayılınca, gölün suyu buralarda da kullanıldı. Bu yetmezmiş gibi, gölün suyu Isparta’ ya da, belli siyasal çevrelerin baskı ve etkisiyle, sulama amaçlı olarak bölününce, bizleri üzen olumsuz etki çok daha erken göründü. Kıyılarda sazlıklar büyüdü / gelişti, gölün dibinde istilacı saz tipi, ayrık otları gibi inatçı otsular yeniden üreyip çıktı!!! İki yıl önce, Yeşilada çevresinde yaptığımız bir Motor / Tekne gezisinde bu otları görmüş, tehlikeyi yakından hissederek bayağı korkmuştum.”
***
ATIVE – ÇEKİVE - GAVİNNE!!!
“Atıve – Çekive Gavinne” söylemi; Eğirdir şivesiyle söylenmiş, Gölümüzün doğal balığı olan KAVİNNE balığının göldeki yaygın popülasyonunu anlatmak ve halkın çoğunlukla hayvansal protein kaynağının dillendirilmesiydi. Ve her Eğirdir’ linin diline de pelesenk olmuştu… Bakın o günleri, Cengiz hoca nasıl anlatacaktı: “SUDAK balığı (=Tatlı su levreği / Dişli balık / Yamyam balık ) göle atılıp geliştikten sonra, neler yok oldu çok iyi biliyoruz!!! Fakirin günlük yiyeceğini sağlayan “ATIVE – ÇEKİVE – GAVİNNE!!!” dediğimiz küçük balık, erez, kelten, sıraz diye adlandırdığımız, hatta bunlardan tenekelerin içine kurulan salamura balıklar, civar illere sipariş üzerine hazırlanarak satılırdı…”
***
BU GÖLDEN DOĞRUDAN KİM SORUMLU?!!!
…Evet, Bir “çok başlılık” vardı ve de yetki / sorumluk paylaşımında da bir eşgüdümsüzlük!!! Bakın bu duruma, Cengiz hoca nasıl isyan ediyordu: “Benim anlayamadığım bir nokta da şu: Bilenler doğru dürüst anlatırlarsa, ben de öğrenmiş olacağım ve halk da. BU GÖLDEN DOĞRUDAN KİM SORUMLU?!!! GÖLLE İLGİLİ TÜM SORUNLAR KİMİ ETKİLİYOR ONU BİLİYORUZ DA, KİMLER BU KONUDA, ANINDA SORUMLULUK ALARAK GEREKENİ YAPIYOR; YA DA GEREKENİN YAPILMASI KONUSUNDA, PLAN / PROJE HAZIRLAYIP HALKI AYDINLATARAK KAMUOYU OLUŞTURUYOR?!!! BUNLARI GÖRÜYOR / BİLİYOR MUYUZ?!!! Kısacası; en alt kademeden en üstüne kadar, genel işleyişe göre (yani hiyerarşiye göre) resmi olarak görülecek sorumlular kim yada kimler biliyor muyuz?!!! Şimdiye kadar somut olarak neler yapılmış, hangi uygulamalara geçilmiş, ne gibi sonuçlar alınmış ya da alınacak biliyor muyuz?”
***
HASTAYA ACİL KAN GEREKİYOR!!!
Prof. Dr. Cengiz TOSUN’ la yaptığımız Tele – Röportajımızın sonlarına gelmiştik ki, Cengiz hoca hemşerilerimize ve halkımıza, bakın nasıl bir çağrıda bulunuyordu: “Her ne kadar, doğal olarak günümüzde göllerin kaderi bu diye bir önyargı ile durumu kabullenmek yerine; “HASTAYA ACİL KAN GEREKİYOR!!!” feryatlarımızla eylemlerimizi daha da etkinleştirmeyi düşünemez miyiz???
Burada; tüm hemşerilerimin ve sağduyulu insanlarımızın şapkalarını önlerine koyarak, son kez düşünmelerini umuyor ve bekliyorum…”
***
Cengiz hocamıza, EĞİRDİR GÖLÜ’ ne bakışını içeren bu güzel söyleşi için teşekkür ediyoruz…