UYGARLIĞIN MERKEZİ ANADOLU VE
EĞİRDİR
Bölüm: 4
ANADOLU’ NUN ESKİ HALKLARI (/ İLK GELENLER)
Hatti’ler, Anadolu’nun eski halklarındandır. Belirli bir uygarlığa sahiptiler. Hatti’ler, Neolitik Çağ’dan beri (M.Ö. 2000 yılından önce) vardır. Saka ve Hatti krallarının çadırlarına Had, Kaati gibi adlar verilir. (Khat; kral evi Ural/ Altay dili). Hatti’lerde güneş kültü önemlidir. Hatti dili bitişkendir, Hurriler’in dili gibi Asyanik’ tir. Akkad kralı Naram-Sin M.Ö. 2200’de Anadolu’ya sefer yaptığında Hatti kralı Pampa ile karşılaşıyor. Bu arada, Anadolu’da 17 şehir devleti (Assuva Federasyonu) aralarında anlaşarak Akkad’lara karşı birleşiyorlar. Aralarında Türki kralı İlşu-Nail’ de vardır. 17 şehir devletinin aralarında anlaşmaları, demokrasinin en güzel örneklerindendir. Bu olay da; Şartamhari metinlerinde / yazıtlarında yer almaktadır. M.Ö. 3. Binyılda Hatti’ ler, sanatlarıyla, dilleriyle, inançlarıyla ve kültürleriyle kendinden sonra gelen Hititleri oldukça etkilemişlerdir. Hatti Tanrısı Estan, Hitit Tanrısı İstan olarak adlandırılır. (Astan; cennette olan demektir). Örneğin; İstanbul, cennet şehir (balik-> şehir) olarak adlandırılır. Kazakistan’da Astana şehri vardır.
Hurriler, Kafkasya – Güney Doğu Anadolu’dan, Subar’lar Doğu Anadolu’ dan M.Ö. 2000 yıl önce Anadolu’ya gelmişlerdir. Kayseri Kültepe’de kazılarda Hurri isimlerine rastlanmıştır. Hurri Fırtına Tanrısı (Hepat), Kitzuvatna (Kumanni) ülkesindendir. Güney Doğu Anadolu’ nun Hurri’ leri, Mitanni’ leri, Doğu Anadolu’ nun Urartu’ ları hep Türk dilli uygarlıklardır.
Kuzey Batı Anadolu’da ise Truva’lılar vardır. Truva’lıların da sanatta, medeniyette ileri olduklarını biliyoruz. M.Ö. 3000 yıllarında Troya antik kentinde yaratılan altın eserlerin yurtdışına kaçırılıp, sonradan bir kısmının geri getirildiğini öğreniyoruz. Akaların da bu medeniyeti Truva atı mitiyle yıktıklarını tarih kitapları yazmaktadır. Anadolu’lu Homeros’un İlyada destanında Truva’lıları anlatmaktadır. Assuva Federasyonunu oluşturan 22 şehir (Likya / Karya ve Troya gibi) devleti vardır. Masa ve Karsika, Troya (Vilusa) yönetiminde tarafsız devletlerdir. Bir ara Mira kralı, Masa’ya gitmiştir. Truvalılar’ın Türk dilli olduklarını biliyoruz.
Batı ve Orta Akdeniz’e kadar devlet kuran Lidya Devleti içerisindeki Etrüskler Türk kültürüne sahiptirler. Etrüskler, mimarlıkta ve sanatta ustadır. Etrüskler de kartal ve kırmızı renk kutsaldır. Sümerler’de de (Medigud) çift başlı kartal önemlidir. Sümerlerin M.Ö. 2500 yılında Akkad’ların saldırısına uğrayınca bir kısmının Anadolu’ya yerleştiğini söylemiştik (Akkad’ları yıkan M.Ö. 2150’ lerde Oğuz Türklerinin ataları Kut/Gutiler’ dir). Etrüskler; muharip halktı, gemicilikte de ustaydılar. Etrüsk’lere ait Piacenza yazıtları (1877 yılında bulunmuş) M.Ö. 1517’de, ilk Türk tarihçisi Önre-Binabaşı yazısında, ‘Avrupa’lıların yavaş yavaş akıllanmaya başladıklarını söylemiştir’. Ziraatçilikte de maharetliydiler. Etrüskler; Truvalılarla ve İskitlerle birleşerek şehir kültürünü ve Türk kültürünü İtalya’ya götürmüşlerdir. Etrüskler, Akdeniz ticaretini ellerinde tutumuşlardır. M.Ö. 509 yılına kadar Roma Krallık rejimine kadar Etrüskler hakimdiler. Cumhuriyetle birlikte etkinliklerini kaybetmişlerdir.
devam edecek.