TÜRKÇE’nin SİBİRYA’ dan, ANADOLU ve EĞİRDİR’e Yolculuğu
Türkçe; bin yıllardır kullanılan, diğer dillere beşik olmuş, medeniyet diliydi. Anadolu’ da, Eğirdir’ de Türk kültürünün devamlılığı ve kullanılan dil Türkçe’ dir. İşte Eğirdir’ de kullanılan bazıları unutulmaya yüz tutmuş örnekler.
Kısaltmalar: Çvş (Çuvaş Dili), Etr (Etrüsk/Lidya Dili), Sm (Sümerce/Kenger Dili), Ön Tr (Ön Türkçe), İsk (İskitçe/Saka Dili/Yakutça), Eski Tr (Eski Türkçe), Tr (Türkçe).
. Killa (Truva/Hatti) ->Killa (Çvş) -> Killi ev /Kelif (Tr) -> Beyaz/ak ev
. Okı (Etr) -> Çağır, adlandır / okucu (Tr)
. İluk (Etr) ->İlak (Eski Tr, Çvş) ->Elak (Tr) -> Ağlamak, üzüntüden helak olmak
. İi (Etr) -> İyi (Tr) -> İyi, sağ, sağlıcakla
. Sin (Etr) -> Mezar, lahit, sini kurbanı (Tr)
. Cerati (Etr) -> Kerata, sevgi ifadesi
. Keler (Sm) -> Keler / kertenkele (Tr)
. Dam (Sm) -> Kubbe (Tr)
. Daggan (Sm) -> Oda, dükkan (Tr)
. Aş (Sm) -> Aş, ekmek (Tr)
. Tursikine (Etr) ->Turukku (Sm) -> Töre, insan
. Ahi (Sm) -> İş, performans (Tr)
. Gir (Sm) ->Yir, bıçak, girmek, delmek (Tr)
. Gesig (Sm) -> Kapı, geçit, eşik (Tr)
. Adda (Sm) -> Baba (Tr)
. Dım (Sm) -> Dik (Tr). ‘Dimdik durdu’.
. Sahar (Sm) -> Kap/fıçı, sahan (Tr)
. Ot (Ön Tr) -> Ateş, ocak, ev (Tr)
‘Odun ocağın tütsün’
. Engina (Sm) ->Rahip+asker+yönetici, Mühendis (Tr)
. Mata (Etr) -> Mata (Ha) -> Matah (Tr) -> İyi bir şey yapmak (Tr)
. Krey (İsk.) -> Kırağı (Tr)
. Iır (Yakutça) -> Yoruldum, ırıldım (Tr)
. Sak / Sab (Sm) -> Ortadan bölmek, çap (Tr)
‘Elmayı iki şaka böldüm’
. İsi (Sm) -> En küçük, pisi, bişi (Tr)
‘küçük hamur işi, bişi’
. İrhine (Sm) -> Sabah erken (Tr)
. Gag (Sm) -> Geçirmek, kakmak, kak (Tr)
. Mısmıtıl (Eski Tr.) -> (Şahin’in tüy dökmesi) -> Her şey tamam olduğunda (Tr).
Türkçe’nin Serüveni :
Türkçe’nin on iki bin yıllık serüveni şöyledir. Buzul çağlarından, Sibirya’ dan başlayarak; damgalar, seslerden hecelere daha sonra alfabeye geçilmiş,Yenisey, Orhun alfabeleri kullanılmıştır. Atatürk’ün alfabe çalışmasıyla bugünkü Türkçe haline gelmiştir. (Atatürk alfabe çalışmasında Eski Türkçe Saka (Saha-Sibirya) dilinden istifade etmiştir.) Sibirya’dan Anadolu’ya defalarca geliş gidişler; Anadolu’nun Türkçe’nin beşiği olduğu Çatalhöyük ve Eğirdir örnekleriyle gösterilmeye çalışılmıştır. Tarihte Ön-Türk’ ler; Etrüskler (/Lidyalılar), Kengerler, İskitler (/Sakalar), Karluklar, Subarlar, Hurriler,Turukkular, Hunlar gibi çeşitli isimler almışlardır. Resmi tarih Hunlardan başlamış ama tarihin derinliklerinde Ön-Türk’ ler var olmuştur. Anadolu’ ya 1071’den önce mesken tutmuşlardır. Türkçe, 12000 yıldan günümüze Ön Türklerle, Türklerle medeniyetler yaratılarak gelmiştir. Türk kültürü; dünyaya ışık olmuştur. Günümüz dilleri de Türkçe’ den türemiştir. Türkçe doğal ve kurucu bir dildir. Neden Türkçe konuşmaya, düşünmeye, okumaya, öğrenmeye, öğretmeye gayret etmeyelim.
SON