BEKLENEN BURDUR GÖLÜ YAZI DİZİSİ
SDÜ ÖĞRETİM ÜYESİ PROF.DR. NEVZAT ÖZGÜR, ÜNİVERSİTEMİZ ADINA DUBLİN' DE, BURDUR GÖLÜ' NÜN ÇEVRESEL VE İKLİMSEL DEĞİŞİMİNİ TARTIŞTI...
***
DUBLİN' DE ( İRLANDA CUMHURİYETİ ) BURDUR GÖLÜ TARTIŞMAYA AÇILDI...29 / TEMMUZ / 2019 DUBLİN; BURDUR GÖLÜ İÇİN ANLAMI
***
"GEÇ KUVATERNER (= GÜNÜMÜZDEKİ ZAMAN ) YAŞLI ÇÖKELLERDEN GİDEREK BURDUR GÖLÜNDE ÇEVRESEL DEĞİŞİM SONUÇLARI"
Zeki TARHAN – ANKARA
--------------------------------------
Bölüm: 2
Paris Üniversitesi, Yer Bilimleri Fakültesi (= Orsay, Fransa) ve SDÜ (=Süleyman Demirel Üniversitesi ) Mühendislik Fakültesi / Jeoloji Mühendisliği Bölümü’ nün yürüttüğü çalışma ile; Burdur Gölü’nde oluşan tortulları dikkate alarak ortaya çıkarılan Geç Kuvaterner (=Günümüzdeki zaman) dönemi çevresel ve iklimsel değişimler gün yüzüne çıkarılıyordu…
***
Burdur Gölü; Isparta bölgesinde kapalı ve iklim değişikliği ile ilgili olarak oldukça hassas olan bir göldü. Ve bu göl, Avrasya gölleri içinde değerlendiriliyordu. Bu tür göller ise, iklim değişiklikleri için oldukça önemli kayıtlar içeriyor…
Burdur Gölü’ nün coğrafik pozisyonu; sadece eski zamanlarda olan iklim değişimlerini lokal olarak incelemek değil, aynı zamanda bölgesel olarak incelemede de önem arz ediyor…
…Ve bu göl çalışmaları; Akdeniz, Marmara Denizi, Karadeniz ve Hazar Denizi alanları için de geçerli olabilecek.
***
Burdur Gölü, jeolojik olarak Burdur Baseni (=Burdur çukurluğu) içinde yer alıyor. Ve tersiyer zamanı (=en son zaman / 65 ila 2,5 milyon yıl arası ) içinde graben (=çukurluk / faylanma) olarak oluşuyor.
Son ( 40 ) yıllık zaman birimi içinde, göl suyu seviyesi yaklaşık olarak ( 15 ) metre düşmüş bulunmaktadır. Bu düşüsün en büyük ve başlıca sebebi; Gölü besleyen yüzey suları üzerine, tarımsal sulama amaçlı barajlar yapılması.
Burdur Gölü için besleyici olan yer altı suları tablosu da önemli ölçüde düşmüştür. Gölü besleyen yer altı sularının bilinçsizce ve tasarruf edilmeden kullanılması, önemli etkendir. Bu durum; iklim değişikliği, antropojenik olaylar (=insan eliyle yapılan olaylar ) ve / veya sismik aktiviteler ile ilişkili olmaktadır.
***
Son zamanlarda başlatılan Fransız – Türk projesi Geç Pleyistosen (=En yüksek son buzul dönemi ) ve tüm Holosen zamanları (=11.700 yıldan bu zamana kadar olan zaman ) içinde meydana gelen çevresel ve iklimsel değişiklikleri ile ilgili yüksek çözünürlüklü katıları elde etmeyi amaçlamaktadır… Bu çalışma kapsamında; hidrolojik, hidrojeolojik ve jeokimyasal yöntemler yanında göl tortullarından yararlanılmakta.
***
2017 / 2018 yıllarında gerçekleştirilen saha çalışmalarında, Burdur Gölü içinde ( 20 ) metre derinliğinde olan iki adet karotlu sondaj çalışması gerçekleştirilmiştir. Bu sondajlardan, yerinde ölçümler yanında Paris Üniversitesi Yer Bilimleri Fakültesi (=Orsay, Fransa ) ve SDÜ / Mühendislik Fakültesi / Jeoloji Mühendisliği Bölümü laboratuarlarında, Göl tortullarından alınan karot örnekleri ile ilgili ön çalışmalar, farklı yöntemlerle incelenerek gerçekleştirilmiştir.
***
Göl tortulları, genellikle siltli ve killi fraksiyonlardan (=En ince killi çamurlar) oluşmaktadır. Bu tortulların bazı kesimleri, kahverengi renginde organik malzemelerden oluşmaktadır. Bu organik kısımlar daha çok, geçmişte olan “DÜŞÜK GÖL SUYU SEVİYESİ” ne veya toprak oluşumu ile birlikte, “KURAK MEVSİM” e işaret etmektedir.
Tortul kayaçlar minerolojisi, özellikle karbonat mineralleri, kil fraksiyonları, magnetik mineraller, organik karbon ve mikroskop çalışmaları, Erken diyajenez (=Taşlaşma ) zamanında Göl tortullarındaki kırıntılı göl malzemelerinin kaynakları ve taşınım enerjileri, göl koşullarında biyolojik etkinliği ve iklimsel koşullara işaret etmektedir…
Sözünü ettiğimiz bu elde edilen sonuçlar; Gölün su seviyesinin değişimi ve gölü doğrudan ilgilendiren TUZLULUK ve BİYOLOJİK AKTİVİTE ile ilgili kapsamlı kayıtlar ortaya çıkarmaktadır.
Ayrıca bu çalışma ile; Göl beslenme alanında bulunan flora ve erozyon ile ilgili bilgilere ulaşılacaktır. Buna ek olarak, Göl tortullarında bulunan organik karbonlarda yapılacak ( C ) analizleri ile tüm bu çalışmalar yaşlandırılacak. Bütün bu çalışmalar sonucunda, Burdur Gölü’ nün yaklaşık son ( 15.000 ) yıllık zaman içinde geçirdiği iklimsel değişikliği ortaya çıkarılacak ve geleceğe yönelik İKLİMSEL MODELLEMELER (=İKLİM TAHMİNLERİ ) yapılabilecektir.
***
…Evet, daha önce, ( 5 ) metre olan sondaj örnekleri incelendi ve yörede ( 2.300 ) yıllık iklim değişimi hakkında faydalı bilgiler elde edildi. Ve bu sonuçlar, uluslar arası bir dergide yayınlandı. Bu zamanı yaklaşık (15.000 ) yıla kadar uzatmak için, Burdur Gölü’ n de ( 22 ) metre olan bir ikinci sondaj yapılmıştı.
İşte, bu sondaja ait elde edilen ilk verileri Dublin’ de (=İrlanda Cumhuriyeti ) sözlü sunum olarak, SDÜ adına Jeoloji Profesörü Nevzat ÖZGÜR sunuyor ve uluslar arası arenada tartışmaya açıyordu…
***
Giderek yok olma sürecinde olan Burdur Gölü özelinde; yaklaşık son ( 15.000 ) yıl içindeki iklimsel ve çevresel değişiklikler hakkında bilgi ediniyorduk… Zamanımızdaki aşırı kuraklık ve Devletimiz tarafından yeterli önlem alınamamış olması, bu yok olma sürecini hızlandırıyordu…
***
Fransız ve Türk araştırmacılar, yaklaşık (10) yıl önce, Burdur Gölü içinde ( 5 ) metrelik sondaj gerçekleştirmişlerdir. Bu sondajdan elde edilen karot (=sediman) örnekleri, yaklaşık ( 2.300 ) yıllık bir zaman dilimini kapsamaktadır. Bu zaman içerisinde; Burdur Gölü ve çevresinde KURAK olan ve YAĞIŞLI olan zamanlar belirlenerek, genel bir değişim dilimi ortaya çıkarılmıştır. Bu konu ile ilgili olarak, Fransız ve Türk araştırmacılar tarafından yeterli bilgiyi verecek çalışma, Uluslar arası ün kazanmış “LİMNOLOJİ DERGİSİ” nde yayınlanmıştır.
***
TEŞEKKÜR: Burdur Gölü üzerine bilgi paylaşımını ilk kez Zeki TARHAN’ la paylaşan ve konunun bizimle irdelenmesini sağlayan değerli bilim insanımız Prof. Dr. Nevzat ÖZGÜR hocamıza ne kadar teşekkür etsek az.
---- 0 ---