II. Eğirdir Evi Toplantısının ardından
-2-
Esnaflar açısından önemli sorun alanı çalışacak personel bulmada yaşanmaktadır. Temel örneklerden bir tanesi turizm bağlamında hizmet veren tesislerin Eğirdir Turizm Meslek Okulundan mezun öğrenciyi kentte istihdam edememesi olarak karşımıza çıkmaktadır. Eğirdir MYO mezunu öğrencinin Eğirdir’de kalmak istememe nedenleri oldukça önemlidir. Öncelikle büyük şehirde bir iş bulmak yeni mezun bir öğrenci için daha cazip gelmekte, özgüven tazelemesi yaşamakta ve daha prestijli kabul edilmektedir. Bunun yanı sıra Eğirdir özelinde sosyal hayatın olmadığı pek çok ağızdan duyulan bir neden olarak karşımıza çıkmaktadır. Sosyal hayatın canlanması noktasında pek çok girişimlerinin olduğunu ifadelendiren Hamdi Özdamar, halkın bu konudaki ilgisinin de önemli olduğuna dikkati çekmiştir.
Esnaflara ilişkin önemli olan diğer bir husus ise ailede tek kişinin çalışması olarak ifadelendirilmiştir. Bazı işletmeler aile işletmesi olarak ailedeki tüm bireyleri işgücüne dahil ederken bu konuda girişimde bulunan işletme sayısı oldukça azdır. Esnafın sermayesi dar olmasına rağmen giderlerinin maksimum olması ciddi sıkıntıları beraberinde getirmektedir. Buna ek olarak esnafın yeni yatırım yapmaktan ziyade kazanca dönük olmayan yatırımlar – gayrimenkul, otomobil vb.- yaparak iş alanını geliştirmemesi de ayrıca bir sıkıntı olarak görülebilmektedir. Tüm bu değerlendirmelerde iğneyi kendimize batırmanın gerekliliğine vurgu yapılarak patron kültürünün gözden geçirilmesi gerektiği ifadelendirilmiştir. Çalışana sunulan olanaklar(çalışma saati, sigorta imkanı, öğle molaları gibi) ne denli iyileştirilse çalışanın da o denli bulunabileceği toplantıda ele alınmıştır.
Esnaflara ilişkin bir diğer husus, yeni iş kollarına karşı duyulan tedirginliktir. Yeni sektörlere karşı var olan tereddüt, dışarıdan yabancı bir girişimcinin bu sektörde yer alması ile giderilmektedir. Ayrıca bir sektörde sağlanan başarı o sektörde açılan işletmelerce birbirinin tekrarı olmaktadır. Dolayısıyla aynı iş kolundan çok fazla olması o iş kolundaki hareketliliği de etkilemektedir. Bu hususa eklenecek diğer bir nokta ise şikayet olmaktadır. Esnafın kendi içindeki şikayetleri verimliliği etkileyen önemli bir noktalardan biridir.
Esnaflığın ikincil bir alan olarak görülmesi, elmacılığın verdiği kazançtan dolayı esnaflığa yeterli önemin verilmemesi dile getirilmiştir. Bu konudaki görüşlerini ifadelendiren Hande Özdamar Tığlı, esnaflığın iyileşmesinin işi sevmekle bağlantılı olduğuna dikkati çekmiştir. Yeterli iş yerinin olmayışı dile getirilmişse de var olan alanların etkin kullanılmamasının iş yeri azlığı olarak görülebildiği de toplantıda ele alınmıştır.
Tüketici bağlamında esnaflığa ilişkin sorunlar ele alındığı zaman karşımıza iletişim teknikleri, hizmeti sunuş şekilleri, çalışma saatleri, estetik ve fiyatların yüksekliği çıkmaktadır. İletişim teknikleri bağlamında hitabetin niteliği esnaf ile müşteri arasındaki kopukluğa neden olmaktadır. Hizmeti sunuş şekli ve bu konudaki hizmet eğitimi de tüketicinin bu konudaki hassasiyetine vurguyu beraberinde getirmektedir. Bu bağlamda sosyal medyanın etkisinden bahseden Ercan Aslantürk, artık beğenilen ve beğenilmeyen işletmelerin sosyal medya aracılığı ile paylaşıldığı ve tercih etme-etmeme nedenlerinin bu ağlar vasıtası ile gerçekleştiği üzerinde durmuştur. Evrensel değerlerin hassasiyetinde hareket etmenin önemi bir kez daha vurgulanarak tüketicinin bu konuda bilinçliliğinin yadsınmaması gerektiği ifadelendirilmiştir. Bu konuda ele alınan diğer husus iletişim teknikleri olmakla birlikte iletişimin hizmeti sunmadaki rolünün altı çizilmiştir. “Sen” diye hitap eden ve olumsuz yargılara neden olabilecek bir üslupta müşterisini karşılayan bir işletmeden ziyade güler güzlü ve nazik ifadelerle yaklaşan işletmelerin daha fazla talep edileceği vurgulanmıştır. Çalışma saatlerinde de yine tüketicinin mağduriyet yaşadığı bazı örnekler ile açıklanmaya çalışılmıştır. Sabah saatlerinde açık bulunmayan işletmelerden söz açılarak bu durumun turizmle ciddi bağlantısı olduğu dile getirilmiştir. Şöyle ki gelen yerli ve yabancı grupların sabah saatlerinde açık yer bulamamasının bir dizi olumsuz yargılara neden olabileceği farklı görüşler etrafında tartışılmıştır. Ancak burada altı çizilmesi gereken önemli bir nokta, sadece dışarıdan gelecek olan yabancıya değil kendi halkına da tavrının ve hizmet kalitesinin yükselmesinin iyileştirilmesinin gerekliliği olmuştur. Bir insanın sadece karnı aç olsa bir peynir ekmekle de bu açlığını giderebileceğini belirten Gül Üstün, insanların bir restorana gitmesi nedeni insanın ruhunun okşanması, gözün doyması, karnın doymasıdır ve empati yapılmamasına bağlı olarak esnafın müşterinin beklentilerini anlamadığını ifadelendirmiştir.
Görsel ve fiziksel kirliliğinde tercihlerde etkin olduğu aşikârdır. Görsel kirlilikten kasıt estetikten yoksun mekânlar olurken değerler korunarak yenileme çalışmalarının yapılması ifadelendirilmiştir. Ayrıca fiziksel kirlilik olarak hijyene de vurgu yapılmış ve yapılan işe özen gösterilmesinin tüketici gözünde ciddi bir puanlamaya tabi tutulduğu belirtilmiştir.
Esnafların belirtilen hususlarda var olabilecek eksikliklerinin tüketiciler tarafından ifadelendirilmesi ile bu eksikliklerin daha net gözleneceğini söyleyen Müslahattin Yaman karşılıklı iletişimin önemini vurgulamıştır. Standartların üzerinde işletmelerin ekonomik verimliliğinin talepla bağlantısına vurgu yapan Abdullah Başyiğit, esnafın bu anlamda desteklenmesi ile kaliteli hizmetin sağlanacağını dile getirmiştir. Ayrıca geçmiş dönemde Esnaf odası olarak kentin belirli yerlerine şikayet ve istek kutusu koyduklarını söyleyen Şeref Yorgancıoğlu, bu kutularda hiç yazı olmadığına ve insanların taleplerini dile getirmede geri planda durduğuna dikkati çekmiştir. Küçük yerlerde esnaf olmanın, yerel ilişkiler bağlamında zorluğuna işaret edilerek, iyileşmenin müşteriden gelebilecek öneriler ile sağlanabileceği üzerinde durulmuştur.
Esnaflar bağlamında en önemli ve ciddi sorun olarak müşterinin olmayışı dile getirilmiştir. Toplantının da ana konusu olarak toplantı içinde ana gündem haline gelen kentin potansiyeli ve ekonomik döngü içindeki yeri neden sonuç ilişkisi içinde değerlendirilmiştir. Geç girişimcilerin kentte bir şeyler yapmak istedikleri ancak talebin olmamasının bunun önüne geçtiği vurgulanmıştır. İnsanları Eğirdir’de tutamama nedenleri, ihtiyaçların Isparta’dan karşılanma eğilimi ve Eğirdir’e gelmeyi tercih etme nedenleri tartışılmıştır. Eğirdirlinin ihtiyaçlarını karşılamada farklı yerleri tercih etmesinin nedeni farklılık ve çeşitlilik arayışının bir yansıması olarak ortaya çıkmaktadır. Bunun yanı sıra Eğirdir’e gelmeyi tercih etme nedeni ise memnuniyete göre değişmektedir. Gelen yerli-yabancı turistin memnuniyet düzeyine göre tercihler de farklılaşmaktadır. Memnuniyet düzeyi de sunulan hizmet ile paralel bir eğilim göstermektedir. Mustafa Günay, esnafın kendini yenilemesi gerektiğine vurgu yaparak bu yenilemeyi yapan esnafa destek olunmasının önemine vurgu yapmıştır. Ayrıca kentte sosyal hayatın canlanması ve “sokakta hayat var”ın anlatılarak sokakları canlandırmanın da döngüyü sağlayacak bir etken olduğu ifadelendirilmiştir. Nuri Erkan, gençlerin Eğirdir’de yapacağı aktivitelerin artması ile gençlerin daha aktif kentte görünür olacaklarını belirtmiştir.
Ancak toplantıda esnaf katılımın düşük olması herkesin dikkatini çekmiştir. Esnaf ekonomik sorunlardan ve durgunluktan bahsederken aslından tam da onlar için ele alınan bu toplantıya katılmamalarının sorunun temelinde yattığı genel bir görüş olarak ele alınmıştır. Esnaf odası temsilcilerinin katılımı konuyu ele almada önemli olmakla birlikte esnafın kendisinin de varlığının beklendiği ortadadır.
Eğirdir’de pazarın arttırılması ile esnafların kendilerini yenileyeceği Ebru Avcular tarafından dile getirilmiştir. Bu doğru olmakla birlikte esnafın sunduğu hizmetteki kalite artışının da nüfusu ve turizmi canlandırmadaki etkisini altı çizilmiştir. Eğirdir’de üniversite gitmiş, asker gitmiş, hastane kapanmış, turizmin yok olmasının vebalinin esnafa bağlanmaması gerektiğini söyleyen Murat Yalkın, esnafın dışındaki faktörlerin de dikkate alınması gerektiğini ifadelendirmiştir.
Sonuç olarak Eğirdir’de esnaflık belirli zorlukları da beraberinde getirmektedir. Ancak her sektör kendi elinden gelenin en iyisini yaparsa bir iyileşme ve düzelmeye gidileceği aşikardır. Tavuk ve yumurta hesabına benzeyen esnafın hizmet kalitesi ve nüfus konusu herkesin kendi üzerine düzeni en iyisi ile yapması noktasında çözüm aşamasında olacaktır. Eğirdir’de kent geliştirmek ve nüfusu arttırmak yeni nüfus yerleşimi ile olamamaktadır. Özel şartlardan dolayı kentin nüfusu otuzbin ile sınırlıdır ve kentin gelişimi öğrenci ve alternatif turizm ile sağlanabilecektir. Dolayısıyla ilerleyen toplantının konusu bu toplantıda belirlenmiş ve kentin gelişime etken olan bir faktör olarak “alternatif turizm” olarak belirlenmiştir.
Oldukça verimli geçen bu toplantı Eğirdir’i daha güzele taşımak için farklı fikirlere yer vermektedir. Siyasi bir duruşu olmayan toplantılara Eğirdir için sözü olan herkesin gelmesi çeşitliliği arttıracak ve konunun ele alış detaylarını değiştirecektir. Sözü olan herkesi her ayın II. Salısı Eğirdir Evinde görmek dileğiyle.