Üretici
ilkbaharda don yaşamaktan korkuyor
Türkiye
Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, Ocak ve Şubat
aylarında mevsim normalleri üzerinde seyreden sıcaklıkların, meyve ağaçlarında
tomurcukların zamanından önce aktif hale geçmesine, erken çiçeklenmeye yol
açtığını vurguladı.
Bayraktar,
yaptığı açıklamada, erken çiçeklenmenin ilkbaharda yaşanabilecek don olayı
açısından bir risk oluşturduğunu ifade etti.
Bitkilerde
verim ve kaliteyi sağlayacak unsurlardan birinin de optimum sıcaklıklar
olduğunu, optimum sıcaklık rejiminin oluşmadığı durumlarda bitkilerde kalite ve
verimde kayıplar yaşandığına dikkati çeken Bayraktar, şöyle dedi:
"Çok
yıllık bahçe bitkilerinin, ilkbaharda normal bir gelişme gösterebilmeleri için
belirli bir derecenin altında, türlere göre değişen bir süre soğuklamaya
ihtiyacı bulunuyor. Örneğin kayısı, şeftali, kiraz, erik, badem gibi sert
çekirdekli meyve türlerinde soğuklama ihtiyacı karşılanmadığında tomurcuk
silkmeleri dediğimiz tomurcukların gelişemeyip düşmesi yaşanırken, elma, armut,
ayva gibi yumuşak çekirdekli meyve türlerinde düzensiz çiçeklenme sonucu
çiçeklenme dönemi uzayarak döllenme noksanlığından kaynaklanan verim azalmaları
oluşuyor. Ayrıca içinde bulunduğumuz dönem gibi Ocak ve Şubat aylarında mevsim
normalleri üzerinde seyreden yüksek sıcaklıklar, tomurcukların zamanından önce
aktif hale geçmesine yol açmakta, erken çiçeklenmeye ve ürünün ilkbahar geç
donlarından zarar görmesine neden olabiliyor."
Meteoroloji
Genel Müdürlüğü verilerine göre, Türkiye'de yeni tarım yılının başladığı 2013
yılı Ekim ayından Ocak 2014 sonuna kadarki birikimli yağışların genel olarak
normalden ve geçen yılın aynı dönemindeki yağışından az olduğunu belirten
Bayraktar, şunları kaydetti:
"Yağışların yetersizliğinin yanı sıra,
2013 yılı sonbahar mevsimi ortalama sıcaklığı 14,8 santigrat derece (°C) ile
mevsim normallerinin 0,1 °C üzerinde olmuştur. 2014 yılı Ocak ve Şubat ayında
ortalama sıcaklıklar bazı bölgelerinde mevsim normalleri civarında, bazı
bölgelerde mevsim normallerinin üzerinde gerçekleşti. İçinde bulunduğumuz dönem
gibi mevsim normalleri üzerinde seyreden yüksek sıcaklıklar, meyve ağaçlarında
tomurcukların zamanından önce aktif hale geçmesine yol açıyor. Böyle olunca da
çiçeklenme döneminde zarar görme olasılığı artıyor. Özellikle erken çiçek açan
badem, kayısı, erik ve şeftali gibi türler ilkbaharda yaşanabilecek dondan
zarar görebiliyor. Erken çiçeklenme, ilkbaharda yaşanabilecek donlar açısından
bir risk oluşturuyor."
Bayraktar,
bu yıl da bazı yörelerde sıcaklıklar nedeniyle meyve ağaçlarında yer yer erken
çiçeklenme olduğunun altını çizerek, "Ziraat Odalarımızdan Şubat ayı sonu
itibariyle aldığımız bilgilere göre, ülkemizin önemli meyve üretici illerinden
Isparta, Karaman, Bursa, Bilecik, Sakarya, Balıkesir, Çanakkale, Düzce
illerinde erik, kiraz, şeftali, badem, armut, elma, kayısı gibi meyve ağaçları
erken uyanma başladı ve yer yer erken çiçeklenme gerçekleşti" dedi.
Karadeniz
Bölgesi'nde büyük önem taşıyan fındıkta erken yapraklanma ve çiçeklenmenin
meydana geldiğini belirten Bayraktar, Mart, Nisan aylarında don yaşanması
halinde fındığın da zarar görme riski bulunduğunu bildirdi.
Birçok
meyve ağacında Mart ayı sonunda oluşması beklenen erken uyanma ve çiçeklenme,
bu yıl artan hava sıcaklıkları nedeniyle yaşanan "yalancı baharla"
birlikte bir ay önce gerçekleştiğini vurgulayan Bayraktar, şöyle devam etti:
"Bu
durum Mart ve Nisan aylarında gerçekleşecek hava sıcaklıkları özellikle
meyveler için hayati önem taşıyor. Meteoroloji Genel Müdürlüğü verilerine göre
Mart ayının ilk haftasında meyve üretiminde önem taşıyan illerimizde don olayı
beklenmemektedir. 4-8 Mart 2014 tarihlerini kapsayan "zirai don uyarı
sistemi' zirai don riski tahmin haritalarına göre, sadece Kars, Ağrı, Erzurum
arasında kalan bölgede çok kuvvetli ve kuvvetli don riski görülüyor. Diğer
bölgelerimizde kuvvetli ve çok kuvvetli don riski beklenmiyor. Meyve ağaçları
don riskine karşı çiçeklenme dönemi dahil olmak üzere, devlet destekli Tarım
Sigortaları kapsamındadır. Üreticilerin her yıl gerçekleşebilecek olası
zararlarının karşılanması bakımından tüm ürünlerde son poliçe kabul tarihlerini
takip ederek, mutlaka sigorta yaptırmaları gerekir. Tarım ürünleri, tohumun
tarlaya atılışından ürünün hasat edilerek ambara konmasına kadar her zaman risk
altındadır. Bu nedenle üreticilerimizin aşırı yağış, don, dolu gibi tarımsal
üretime zarar verecek konularda Meteoroloji Genel Müdürlüğü tarafından yapılan
açıklamaları takip etmeleri ve alınabilecek gerekli önlemleri erken almaları,
muhtemel zararın en aza indirilmesi için önemlidir."