DÜN YAŞANAN HATALAR; BU GÜNE DERS OLDU MU?
İnsanların; doğaya bilim dışı , ben-biz yaparız- müdahaleleri; geri dönüşümü, telafisi imkansız sonuçlar yaratmıştır… Dünyadan, bizden örnekler…
Doğa biliminde (ekoloji) önemli olan; EKOSİSTEM (bir alandaki canlı ve cansız varlıkları oluşturduğu sistem; besin ağı) ve İLİŞKİLER anlayışıdır.
İLİŞKİ; hangi hayvanın, hangi hayvanı veya bitkiyi yediği, bir sazan balığı türünün kendi türü ve diğer canlı türleriyle nasıl rekabet ettiği veya küresel ısınmanın, iklim değişiklerinin bitki ve hayvan topluluklarını nasıl etkiledikleri anlaşılır.
Doğada sistem-ilişki; bir yapbozun veya çok parçadan oluşan parçaların bütünlüğüyle oluşur. Yapbozun bazı parçaları kaybolduğunda, şeklin anlamını yitirdiği veya saatin bir parçasının bozulmasıyla saatin çalışmaması gibidir. Kısacası doğada yaşayan her canlının var oluş nedeninin önem arz ettiği ve bu canlıların doğal düzenin koruyucusu ve geleceğe taşıyıcısı olduğudur. Doğal sistem; bu ilişkiler ağıyla çalışmakta ve sürmektedir. Ekosistemdeki besin ağına; büyük balık küçük, balığı yer, küçük balık su böceğini yer, su böceği; su bitkisini ve çamurdaki küçük organizmaları yer… Veya otlar, otları yiyen, fareler, fareleri yiyen kuşlar……vb. bir çok doğadaki yaşanan denge örnekleriyle verilebilir…. Tabi ki bu zincirlere besin olarak, farklı ve çok sayıda halkalar eklenmektedir… Burada önemli olan; bir biriyle bağlantılı bu halkalardan birinin veya bir kaçının yok olması veya zincire uygun olmayan halkanın (yabancı tür- istilacı balık –bitki vb.) eklenmesiyle bütün sistemin aksayacağı ve bir zaman sonra oranın yaşam alanı özelliğini giderek kaybedeceğidir. Tıpkı; bir ormanda, adada, gölde vb. doğal alanlarda yaşananlar gibi…
DOĞAL ORTAMLARDA “YOK OLUŞUN”
NEDENLERİ DE VE SONUÇLARI DA AYNI….…!
Bermuda Adasında yaşananlar; 1940’lı yıllarda adada hiç yaşamayan bir böceğin adaya gelmesi-taşınması sonucunda, adadaki dünyanın en değerli- güçlü ağaçları olarak bilinen SEDİR Ağaçlarını neredeyse tamamını, 5-10 yıl içerisinde yok eder. Bu soruna çözüm( böceği yok etmek ) için adaya; TEKE böceğine benzer bir parazit (Hymenoptera) böceği getirirler..! Bundan habersiz olan başkaları da adaya; çok sayıdaki karıncaları yemesi için KERTENKELE getirir. Kertenkeleler, karıncaları yemeyi bırakarak, daha lezzetli buldukları sedirlerdeki parazitleri yemesi için getirilen teke böceklerini tüketmeye başlaması sonucunda; ağaçlar kurtarılamadığı gibi, adada kertenkelelerin sayısı çok miktarda artarak, başka çok önemli bir sorunu oluşturulur.
Ders alınmaz, düşünmeden bilimdışı bir bakışla yanlışlıklar devam eder. Bermuda Adası’na bu kez de; kertenkeleleri yediği bilinen bir KUŞ (KİSKADEE) türü bırakılır, hesap yine tutmamıştır. Kertenkeleleri yemesi için getirilen kuşlar; dünyada sadece Bermuda adasında yaşayan (endemik-sadece orada yaşayan) kuşların yavrularını yemeye başlarlar… Adanın doğal türü olmayan yabancı kuş türünün sayısı giderek çoğalır, dünyada sadece adada yaşayan ada kuşunun nesli tükenme noktasına gelir… Adada; kertenkeleler de çoğalmaya , parazitlerde ağaçları kemirmeye devam eder… Bermuda adasının doğal bitki ve hayvan türleri yok olmaya başlaması sonucu sistem eski varlığını sürdürememektedir… Kuruyan ağaçların akıbeti ise, kesilerek yerlerine tesislerin yapılması!!!
Bermuda Adası’nda yaşanan doğa hatalarının benzeri; akarsularda, dağlarda, otlaklarda, denizlerde, ormanlarda, koylarda, göl vb yerlerde oldukça çok fazla yaşanmış-yaşanmaktadır.
EĞİRDİR Gölü’nün ve Doğu Afrika’daki VİCTORİA Gölü’nün vd. başına gelenler, hatalar aynı… Nasıl mı?
devam edecek