GÖL ÇALIŞTAYI’NIN DERİN ANALİZİ

Zeki TARHAN – ANKARA

BÖLÜM: 3

        Yazı dizimizin bu bölümünde; “ EĞİRDİR GÖLÜ VE HAVZASININ HİDROLOJİK, HİDROJEOLOJİK DURUMU, İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ VE SU KULLANIMLARI, SU KALİTESİ VE EKOLOJİK DURUMU” başlıklı konuların masaya yatırıldığı (1) No’ lu YUVARLAK MASA TARTIŞMALARI’ nın sonunda ortaya çıkan  (19) maddelik MANİFESTO’yu kamuoyumuz la paylaşıyor ve TARHAN tarzıyla DERİN ANALİZİ beğenilerinize  ve de taktirlerinize sunuyoruz…

• Eğirdir Gölü Havzası’nda su, gübre ve tarımsal ilaç ihtiyacı fazla olan ürünlerin üretimi için (meyve, sebze vb. ) yeni açılacak tarım alanlarına izin verilmemelidir.
• Havzadaki yer altı suyu kullanım denetimlerinin arttırılarak, belgesiz kuyu açılması engellenmelidir. Bunun için alınabilecek önlemler ise; Sondaj makinalarına el konulmalı ve cezalar caydırıcı olmalıdır.
• Mevcut ruhsatlı sondaj kuyularında, yer altı suyu kullanımları ücretlendirilmeli ve kullanımın elektrik sayacı ile belirlenerek, tahsis üzerinde kullanımda caydırıcı cezai yaptırım uygulanmalı, tekrarı durumunda ise, ruhsat iptal edilerek kuyu kapatılmalıdır.
• Havzada tarımsal sulama amaçlı sondaj kuyularında, enerji ihtiyacı için genellikle GES (Güneş Enerji Santralı) ve RES (Rüzgar Enerji Santralı) kullanılmaktadır. Bu kapsamda; yer altı suyu çekiminin kontrol altına alınabilmesi için GES ve RES kurulum ve kullanımı teşvik kapsamından çıkarılmalı ve bireysel kurulumlar engellenmelidir.
• Sulama sistemlerindeki kayıp – kaçakların sıkı denetimle kontrol altına alınmalı ve kaçak kullanım tespitinde, caydırıcı cezai işlem uygulanmalıdır.
• Havzada 10 metreye kadar “sığ kuyu” açılımına izin verilmektedir. Yasal düzenleme ile sığ kuyuların açılması da ruhsata tabi tutulmalıdır.
• Havzada, tarım alanlarında gübre ve tarımsal ilaçların kullanımının kontrol altına alınabilmesi için; ilaç alımının Isparta İl Tarım ve Orman Müdürlüğü tarafından uygulama ve denetimlerin arttırılarak,caydırıcı cezai yaptırımlar uygulanmalıdır.
• Havzada tarım alanlarında, gübre ve tarımsal ilaçların kullanımına yönelik farkındalık eğitimleri verilmeli  ve çiftçinin danışabileceği birimler oluşturulmalıdır.
• Havzada organik gübre kullanımı teşvik edilmelidir.
• Yer altı ve yerüstü suyunun etkileşiminin belirlenmesi, Havza Yönetimi için önemli bir konudur. Bu kapsamda; yeraltı ve yerüstü suyu etkileşiminin belirlenebilmesi için, gerçek zamanlı yer altı suyu izleme istasyonları kurulmalı ve Eğirdir Gölü su seviyesi ile yeraltı suyu akım modeli oluşturulmalıdır.
• Göldeki sucul bitkilerin, ekolojik dengeyi bozmayacak bir şekilde, uzman ve Kurum görüşleri doğrultusunda gölden uzaklaştırılarak, gölün su bütçesi ve kalitesinde iyileştirmeler sağlanmalıdır.
• Göldeki sediment birikim hızının azaltılması için, Havzada erozyonu önleyecek şekilde ağaçlandırma çalışması yapılmalı ve akarsulardaki sediment tutucu yapılar, periyodik olarak temizlenmelidir.
• Bölgede bilinçli su kullanımı ve korunmasını sağlamak amacıyla bilinçlendirme seferberliği ( broşür, sinevizyon vb.) yapılmalıdır.
• Havzada su kullanan tüm belde ve belediyelerde, “yağmur suyu hasadı” yapılarak, göl su bütçesine katkı verilmelidir.
• Havzada su kullanan tüm belde ve belediyelerde, kayıp ve kaçak denetimlerinin yapılarak, kayıp ve kaçaklar azaltılmalıdır.
• Sulama kanalları için; “kapalı sisteme geçiş” ve rehabilitasyon çalışmaları için gerekli destekler verilmelidir.
• Havzada “yer altı barajı” olanakları araştırılmalıdır.
• Eğirdir Gölü’ nün mevcutta, 914,74 metre olan minimum işletme kotunun güncellenebilmesi için; hidrolojik, hidrojeolojik, ekolojik ve çevresel çalışmalar ile birlikte, iklim değişikliği ve “su kullanım senaryoları” değerlendirilerek, kapsamlı bilimsel bir çalışma yapılmalıdır.
• Özel hüküm şartlarının, günümüz koşulları dikkate alınarak yeniden düzenlenmelidir.

                                                      ***

TARHAN’ IN (1) NO’ LU YUVARLAK MASA MANİFESTOSU’ NA

                         YAPTIĞI DERİN ANALİZ

• 19 maddenin tümü; EĞİRDİR GÖLÜ’nün bekası ve de sürdürülebilirliğinin sağlanması için bilimsel ve de hayata geçirilmesi /uygulanması kaçınılmaz, hatta olmazsa olmaz koşul olarak görüyorum.
• Çalıştayın ana omurgasını oluşturan eylem ve işlem; kanımca 16 Haziran 2012’den günümüze dek yürürlükte kalan, 2008 – 2012 döneminin “EĞİRDİR GÖLÜ YÖNETİM PLANI” üzerine inşa edilmiş “EĞİRDİR GÖLÜ ÖZEL HÜKÜMLERİ” nin revizyonudur.
• Tarım ve Orman Bakanlığının, 6 Nisan 2024 tarihli Resmi Gazetede yayınlanan bir tebliğe dayandırılarak; “Tebliğ değişikliği ile meteorolojik, tarımsal, hidrolojik, kuraklık gibi acilen tedbir alınması gereken hallerde mevcut özel hükümlerde ihtiyaç duyulan değişikliklere yönelik bilimsel rapor hazırlatılarak revizyona gidilebileceği hüküm altına alınmıştır.”
• İşte 19 maddelik birinci Manifestonun arka planında; Göl ekosisteminin / Ekolojik Dengesinin korunabilmesi için, Eğirdir Gölü Havzasında acilen önlem alınması, komşu havzalardan göle su transferi dahil yukarıdaki 19 maddelik eylem ve işlemin acilen hayata geçirilmesi önerilmiştir bu bilimsel ve de çok disiplinli Çalıştayla.

       YARIN: 2 NO’ LU YUVARLAK MASA MANİFESTOSU

Bu Haberi Paylaş

Yorum Yap