ÇETİN MEYDAN’DAN ÇANDIR YAZILI KANYON’DA YENİ KEŞİF

 

            Çandır Köyünde bulunan yazılı kanyon tabiat parkında yıllardır çalışmalarını sürdüren SDÜ Eğirdir Meslek Yüksek Okulu Öğretim elemanı Okt. Çetin Meydan, daha önce Kanyondaki yazıtların çözümü konusunda yaptığı çalışmalarına bir yenisini daha ekledi.                                     

Kanyondaki yazıtlar bölgesinin güneyindeki köprünün yaklaşık 100 metre altında bulunan dik kayalıkların 25-30 metre kadar yükseğinde içi boş bir sunu tepsisini fark eden meydan, bu konuda yıllardır süren şüphesini fotoğraflayarak tespit etti.

            Meydan, konu ile ilgili olarak şu açıklamayı yaptı; “Daha önce çözümünü yapmış olduğumuz sunak alanında bulunan yazıtın etrafında bir çerçeve var, yazılar bu çerçeve içine oturtulmuştur, aynı çerçeveyi burada da görüyoruz. Biz buna sunu tepsisi diyoruz.

            Yeni tespit ettiğim sunu tepsisinin uzaktan fotoğraflanmasında içi boş yani yazısız görünmekte, ancak içinde yazı olup olmadığı yakın inceleme ile ortaya çıkacaktır. Benim önerim şu; Kanyon detaylı incelendiğinde bize oldukça ciddi sürprizler yaratacak gibi görünüyor, ilgili birimler ile detaylı bir araştırma için kanyon araştırma ekibinin kurulması ile bu sürprizlere ulaşabiliriz. Böylece kanyonun tarihi dokusuna ulaşarak Isparta turizmine ciddi katkılar sağlayabiliriz.”

            Meydan, Yazılı Kanyon’da bulunan kaya yazıtlarından ortası parçalanmış olan yazıtın çözümünün yapılmasında görev almıştı  ve  05 Kasım 2000 tarihinde çözümü yapılan yazıtın Türkçe ve İngilizce tercümesinin orijinal yazıtın karşısına ve yanına dikilmesini sağlamıştı. Çetin Meydan’a yazıtın çözüm hikayesini ve tercümeyi sorduğumuzda şöyle anlatıyordu:

            “Çandır’da bulunan ve içinde bulunduğu kanyona adını veren yazıt üzerine bugüne kadar manası konusunda değişik söylentiler kulağımıza gelmekteydi. Ancak herhangi bir yazılı metin olmadığı bu yazıtın gerçek çözümünün yapılarak kanyona gelen ziyaretçilerin okuyabileceği bir tabelaya aktarılması gerekli idi. Bunun için eskiçağ dilleri konusunda uzman olan ve “Seren çay  Kanyonu’nda bulunan  yöresel adıyla “Teke Sarayı” kendi tespitimle “ASKARA” antik yerleşiminin SİT alanı ilan edilmesi çalışmalarım esnasında tanıştığım Prof. Dr. Sencer  ŞAHİN’e yazıtın bir fotoğrafını göndererek kendisini bilgilendirmiştim. Yazıtın dinamitlenmiş halini gösteren bu fotoğraftan yazıların okunmaması üzerine bir ekip gelerek yazıtın tam kopyasını almış ancak yazıtın bozuk kısımları yüzünden tam tercüme yapılamamıştır. Çalışma ne yazık ki tamamlanamamıştı. Ta ki; Prof. Dr Sencer ŞAHİN, İngiliz Arkeoloji Enstitüsü’nde 1850’li yıllarda bir gezgin tarafından yazılmış bir kitapta yazıtın orijinal kopyasına rastlayıncaya kadar. Yazıtın eski Yunancadan Türkçeye tercümesi 30 Mart 2000 tarihinde yapılarak tarafıma fakslanmış ve böylece yazıtın çözümü yapılarak ziyaretçilerin bilgilendirilmesi için tercüme orijinal yazıtın karşısına konulmuştur. Daha sonra düşündüğümüzde yazıtın İngilizce tercümesinin de olmasının gelen yabancı turistler açısından iyi olacağını düşünerek Okt. Faruk ÇELİK ile Sencer Şahin hocanın görüşlerini de alarak  İngilizce çeviriyi de tamamlamış olduk.       

            Bu vesile ile önemle vurgulama istediğim konu bu yazıtın yazarı bilinmemektedir yani anonimdir, bazı kaynaklar gayet iyi niyetle yazıtın yazarını Epiktetos olarak yazmaktadırlar bu yanlıştır, Epiktetos ismi yazıtın içinde geçmektedir sadece, tekrar vurguluyorum bu yazıtın yazarı bilinmemektedir yani anonimdir.

            Çandır Vadisinde Yazılı Kanyon (lsparta) kaya yazıtının tercümesi ise şöyledir:

“Hayırlı uğurlu olsun”

Ey yolcu, yol hazırlığını yap ve koyul yola; şunu bilerek:

Hür kişi sadece karakterinde hür olan kişidir

Kişi hürriyetinin ölçüsü bizzat kendi doğasında bulunur

Ve kararında içtenlikliyse hür kişi,

Yüreğinde İse dürüstlüğü, işte bunlar asil yapar kişiyi

Ve bununla yücelir hür kişi hatalarla değil.

Ana-babadan gelen uydurma bir asaletten tad almaz 0;

Zira ana-baba değildir hür insanı doğuran

Zeus' tur herkese ata olan ve de tek kök insanoğluna

Herkesin tek şansı vardır, o alır kader icabı beden güzelliğini

Budur soy güzelliği ve hür olma hali gerçek anlamda.

Ruhen köle olan ise sakınmaz kötü sözden, katmerli köle de olsa

Aşırılıktır şiarı bu kişinin. Yüreğinde soysuzluk vardır.

Ey yolcu, Epiktetos köle bir anadan doğmuştu. Ama

Yüceydi herkesten. Bir kartal gibi; bilgelikte ise takdire şayandı ruhu

Söylemem gerekirse, tanrısal bir varlık doğurdu onu. Keşke şimdi de(bu mümkün olsa)

Böylesine yararlı ve sevinç kaynağı bir insan

Tüm ünlü kişiler arasında köle bir anadan dünyaya geldi.

            Not: Epiktetos: İ.S: 50 yılı civarında Frigya'nın Hierapolis kentinde Dünya' ya gelen ve 138 yılında Yunanistan’ın Epirus bölgesindeki Nikopolis kentinde ölen ünlü bir filozof. Roma'ya köle olarak götürülmüş, daha sonra azat edilmiştir. Tanrının birliğine, tüm insanların aynı ve tek tanrıdan geldiğine inanan bir düşünür idi.

            Epiktetos'a göre Fiziksel yapı, dış görünüş. ya da bunlardan kaynaklanan sosyal konum insan iradesinin dışında gelişen durumlardı. insanı mutlu ya da mutsuz yapan durum ise, bunlar hakkındaki kişisel görüşlerimize bağlı idi, yani elimizde olan bir şeydi.”

Bu Haberi Paylaş

Yorum Yap