Isparta'da Kırsal ekonomi güç kaybetti
Isparta’nın gelecek 5 yılını hedef alan ve etkileyen Kırsal Kalkınma Planı’nda Isparta için kritik uyarılar yapıldı. Özellikle planı hazırlayan uzmanlar Isparta’da kırsal ekonominin güçsüzleştiğini, kırsal yerleşimlerde yoksulluğun ve kırdan kente göçün arttığını açıkladı. Sorunun en büyük sebebi olarak da mesleki bilgiye ihtiyaç duyulan alanlarında istihdamın ve üretimin azalması gösterildi. Ama sorunların en başında ilk ve ortaöğretimde yaşanan sıkıntılar yer alıyor.
İlimiz için hazırlanan Kırsal Kalkınma Planı’nda önemli görüşler yer alıyor. Hatta plan sadece Isparta’nın iyi yönlerini değil olumsuz yönlerini de gözler önüne sererek gereken tedbirlerin alınması için de yol gösteriyor. Yaklaşık 10 kurumun uzmanlarınca hazırlanan rapor Isparta’nın geleceğine ışık tutuyor. Bunların başını ise ekonomik yönler çekiyor. Özellikle adından da anlaşılacağı üzere Isparta’da kırsal kesimde gelinen nokta hiç de iç açıcı değil. Hatta bu olumsuz yansıma şehir merkezini bile etkiler vaziyette.
İşte raporda dikkat çeken bazı hususlar;
Kırsal kesimde faal okul sayısının azalması, taşımalı eğitimin yaygınlaşması, ilköğretime geç kayıtlar, okul terkleri, kız çocuklarının eğitime erişiminin erkeklere kıyasla düşük olması ve öğretmen temininde yaşanan güçlükler tüm örgün eğitim süreçlerindeki okullaşma oranlarının artmasını engelleyen başlıca sorunlar. Isparta 2013-2014 öğretim dönemi sonunda okul öncesi 5 yaş okullaşma oranı kızlarda yüzde 62,65; erkeklerde yüzde 65,46 olarak gerçekleşirken, ilköğretimden mezun olan öğrenciler içinde kızların oranı Isparta genelinde yüzde 48,9 iken, kırsal kesimde bu oran yüzde 26,5’e kadar düşüyor.
Kırsal yerleşimlere götürülen eğitim hizmetlerinin kapsamı ve niteliği, kırsal kesimde sürdürülebilir yaşam koşullarının temini bakımından önem arz ediyor. Kırsal kesimde yaşayan vatandaşların meslek sahibi kişiler olarak yetiştirilmesi, sosyal ve ekonomik konumlarının iyileştirilmesi, bireysel yetkinliklerinin artırılması, toplumsal karar alma süreçlerine daha aktif katılmaları ve dünyada yaşanan değişime uyum sağlamaları örgün eğitim hizmetlerine erişim düzeyleri ile yakından ilişkilidir. Bu nedenle, kırsal kesimde kalkınma çabalarının başarıya ulaşması ve başlatılan faaliyetlerin sürdürülebilirliği açısından kırsal nüfusun genel eğitim düzeyinin artırılması çok büyük önem arz ediyor. Kırsal kesimde yaşayan bireylere “yaşam boyu eğitim” yaklaşımıyla mevcut yaygın eğitim hizmetlerinin etkinleştirilmesi gerekiyor. Başta okuma-yazma kursu olmak üzere, beceri geliştirme, meslek edindirme ve sosyal katılımı güçlendirmeyi amaçlayan kursların düzenlenmesi kırsal kesimde yaşam düzeyi ve kalitesinin yükseltilmesi açısından büyük önem taşıyor. Yaygın eğitim faaliyetleri ile kırsal nüfusun örgün eğitim hizmetlerine erişimindeki güçlüklerden kaynaklanan sorunların kısmen de olsa telafisi ise mümkün.
Kırsal kesimde yaşayan nüfus oranı sürekli göç vermesinden dolayı azalıyor, bunun önüne geçilmesi için örgün eğitim hizmetlerinin planlanması önem arz ediyor. Kırsal kesimdeki koşulların ve ilçeler arası gelişmişlik farklarının yeteri kadar dikkate alınmaması nedeniyle hedeflenen sonuçlara tam olarak ulaşılamamakta ve okullaşma oranları ilçelerde il merkezlerine göre düşük kalıyor. Yerel ihtiyaçlar ve koşullar ışığında tüm örgün eğitim kademelerindeki (okul öncesi, ilköğretim ve orta öğretim) hizmetlerin entegre bir şekilde planlanması ve etkinleştirilmesi durumunda örgün eğitimde okullaşma oranları artacak. Bu bakımdan taşımalı eğitim, birleştirilmiş sınıflar uygulaması, uygulamaları gibi mevcut politika araçlarının gözden geçirilerek, ilçelerin özelliğine göre mesleki eğitim veren ortaöğretim kurumlarının artırılmasına dönük çalışmaların artırılarak, örgün eğitim hizmetleri sunumunda yenilikçi uygulamaların hayata geçirilmesine ihtiyaç bulunuyor.
Örgün eğitim hizmetlerinin planlanmasında ve sunulmasında belirli hedeflere ulaşılamıyor. Özellikle kırsal kesimde ilköğretimi bitiren öğrencilerin ortaöğretime devam oranı şehir merkezlerine kıyasla çok düşük. Söz kız çocuklarının okullaşma oranına geldiğinde kırsal kesimdeki bu oran çok daha fazla düşüyor. Tüm bu sebeplerden dolayı ortaöğretime devamlılığın sağlanması okullaşma oranlarının özellikle kırsal kesimlerde artırılması ve okuyan, öğrenen, araştıran bir gençlik oluşturulması amacıyla belli projelerin ve teşvik unsurlarının geliştirilmesi gerekiyor. Bölgelerin iş kolu ile ilgili (tarım, maden, inşaat) gibi alanlarda Meslek liseleri, ÇPL Mesleki eğitim merkezlerinde Milli Eğitim Bakanlığı ile işbirliği yapılarak programlar geliştirilerek bu bölümlerin açılması ve işkoluyla ilgili eğitimli bireylerin yetiştirilmesi gerekiyor.