-55-
6. BÖLÜM
KORTİKAL BAĞLANTILAR (ŞEMA-YORDAM)
Epitalamus; (BOS oluşumu, melatonin salgısı, koku algısı, pineal bez, habernular çekirdek)
Subtalamus (Bazal gangliyonlara bağlanır)
Hipotalamus (Yaşamsal düzenleyici (beden düzenleyici, amaç arama davranışı, duygusal davranış, sinir sistemi, cinsel etki, yiyecek ve sıvı alımı), denge gözetir, endokrin işlevler, özel duyusal bilgiler (supkiazmatik çekirdek + direk retinal projeksiyon), visseral duyu girişi, lokal ısı, osmolarite, glikoz, sodyum, dolaşımdaki hormonlar)
Beyinde bilgi aktarımı sinapslarla olur.
Sinaps aralıkları (Gap Junction’lar 1.5 nm çapında) sinapslarda akımın geçişini etkileyen faktörler (<ca++>’daki değişimler, hücre içindeki PH’ın değişmesi), 1000 Dalton’dan küçük moleküller (IP3, Camp, peptitler) geçebilir). İleti geçişi (tek bir kanalın geçirgenliği, voltaj kapılı kanaldan ya da ligand bağlı kanaldan daha fazladır. 100 msn’de açılıp kapanabilir.) kanallarla olur.
. Elektirik sinapsların dezavantajları
. Küçük bir presinaptik akson, büyük bir postsinaptik hücreyi aktif hale getiremez. ( V=I.R, R büyük hücrelerde daha küçük olduğundan iyon kanalı içeren yüzey genişler.)
. Sinaptik uyarımda yeterli büyüklüğe ulaşılamaz.
. Postsinaptik aksiyon potansiyeli IPSP’ye dönüşemez.
. Uyarı kimyasal sinapslarda olduğu gibi, modifiye edilemez.
. Kimyasal sinapsların özellikleri;
. presinaptik hücreler arasındaki sinaptik aralık 20-40 nm’dır.
. Presinaptik salınım mekanizmaları nedeniyle 0.3 msec. Birkaç msec.’lık bir sinaptik gecikme söz konusudur.
. Yavaş daha değişik ve daha fazla sinyal üretme, uyarım şiddeti artırılabilir. Hem eksitatör, hem de inhibitör etkinliğe aracılık eder. Akım tek yönlüdür.
. Postsinaptik mekanizmalar;
. Kimyasal nörotransmitterler, postsinaptik hücrelerdeki iyon kanallarının açılmasını doğrudan ya da dolaylı etkileyerek kontrol ederler.
. İyonotropik reseptörler (hızlı iyon akımı msn- Glutamat, Gaba gibi)
. Metabotropik (yavaş, ikinci haberciler sn.- monoaminler, nöropeptitler.)
. Dolaylı bağlananlar;
. Sinaptik etkinliği modüle eder.
. Sinaptik etkinliği sn.’lerden dk.’lara kadar uzatabilmesi öğrenmeye temel oluşturur.
. Asetilkolin LTP
. Declarative bellek yapıları (hipokampus + amigdala + limbik + talamus (diensefalon) + VMPFK)
. Epizodik + Semantik ; (kavramlar + önermeler + sınıflandırmalar + şemalar)
. Piriform korteks – (telencephelon) – amigdala, uncus, anterior parahippocampal gyrus-> (koku algısı)
devam edecek