-31-
BAZAL GANGLİYONLAR
Bazal Gangliyonlar, istemli harekette temel rol oynayan çekirdeklerden oluşur.
Beynin sekreteri görevini üstlenir. Öğrenilmiş motor davranışların otomatik olarak gerçekleştirilmesini sağlar.
Bazal Gangliyonlar; subkortikal yerleşimli, birbirleri ile çok yönlü bağlantılı,temel uzantıları serebral korteks, talamus ve beyin sapına ulaşan,temel girdilerini serebral korteks ve talamustan alan, temel çıktılarını talamus üzerinden serebral korteks ve beyin sapına gönderen yapılardır.
Serebral korteksin bütün bölgelerinden girdi alır ama sadece talamus aracılığıyle Frontal loba inhibitör çıktı gönderir. Bazal gangliyonlar, serebellumdan limbik sistemle bağlantıları yönüyle ayrılır.
İşlevleri;
. Hareketin başlatılması, motivasyon kontrolü
. İstenmeyen hareketlerin baskılanması, istenilenin kolaylaştırılması
. Motor davranışın seçimi
. Bir hareketten diğerine geçiş
. Karşı tarafın hareketlerinin kontrolü
. Duygu ve düşüncelerin kontrolü
. Hareket ve duyguların bellekte depolanması
Bazal gangliyonlar; bilişsel etkinliği Kaudat Nukleus ile, motor etkinliği Putanen ile, Uyumsal davranışı Nukleus Akkumbens aracılığı ile gerçekleştirir.
Striatal nöronların davranışsal etkinliği; gelen uyaran ya da yapılan hareketle değil, bazı davranış durumları ve bazı koşullarla da ilgilidir.
. Hareket gerektiren duyusal uyaranlar
. Komut (yap-yapma) gibi ipuçları
. Bellekle ilgili ipuçları
. ödül (ventral striatum)
. Kendimizin başlattığı hareketler
Bazal döngüler;
. Motor döngü (eylem, ödül) Dorsal striatal-dorsal pallidal sistem(kaudo-putanen ve pallidum) – EYLEM
. Ventral striatum-ventral pallidum (n.akkumbens ve ilgili yapılarda pallidusun ventrali)- ödül
. Okulamotor döngü (sakkadik göz hareketleri, rem)
. Sakkadik göz hareketleri
. Bağımsız görsel uyaranları algılama
. rem
. Prefrontal döngü
. Dorsalateral
. Yönetici işlevler (motor davranış, işler bellek, dikkati yönlendirme, bilişsel setleri değiştirme)
. Dikkat ve işlem belleği aracılığı ile davranışı moniterize etme ve uyumlandırma
. Davranışın otomatikleşmesi
. Zihin setlerin oluşturulması ve kararlılığın sağlanması
. Lateral orbitofrontal
. Biliçlilik, uyarılma
. Motivasyon ya da ödül sistemi
. Duygusal bilgilerin bütünleştirilmesi
. Duygusal yaşam ve kişilik yapısı
. Çeldirici uyaranların baskılanması
. Uygun davranışsal yanıtın oluşturulması
. Sosyal biliş ya da taklit
. Limbik döngü
. Duyguların ve güdülerin düzenlenmesi
. Motivasyon
. Eyleme yönelme
. Kızgınlık, irritasyon
Bazal döngülerin işlevi; limbik ve bağlantı devreleri motor devreyle etkileşerek davranışın daha kompleks niteliklerini (öğrenme, motivasyonel ve emosyonel ilişkiler gibi) belirler.
devam edecek