“ALKOLLÜ İÇKİ” OLMAZ…
“Alkollü
içki” Türkçe kullanımına uygun değildir. “İçki”
sözcüğünün içinde zaten alkol kavramı vardır. Bu yüzden içkinin yanında
“alkol” sözcüğünü kullanmak doğru değildir. “Bayan” sözcüğü kız veya kadını
anlatır. Siz “kadın bayan” derseniz yanlış olur. Dolayısıyla “içki “dediğiniz
zaman alkol kullanımından da söz ediyorsunuz demektir. Ne yazık ki “alkollü
içki” şeklindeki yanlış kullanım reisicumhurdan, başbakandan tutun Resmi
Gazete’ye değin yanlış kullanılıyor.
Böylesi
bir kullanım başka yanlışlıkları da yanında getiriyor. Görsel ve basılı yayında
sıkça duyduğumuz “Alkollü araç kullananlara ceza yağacak!..” gibi bir cümle anlatım bozukluğunu içeriyor.
Alkollü kavramını sürücü için kullanmamız gerekirken araç için kullanırsak arabayı
sarhoş etmiş oluruz. Doğrusu, “Aracı alkollü kullananlara ceza yağacak!..”
şeklindedir.
Toplumumuzda
hâlâ “ilgi” ve “alaka”yı birlikte kullananlar var. Bu iki sözcük aynı
anlamdadır; birini kullanmalıyız. “İlginize teşekkür ederim!..” demek yerine,
“İlgi ve alakanıza teşekkür ederim!..” demek yanlıştır.
Son
zamanlarda “çok” sözcüğünü zarf ve sıfat niteliğindeki kullanımlarında da hata
yapıyoruz. “Bugün çok kafam ağrıyor!..” gibi bir kullanımda, birden çok kafam
ağrıyor, demiş olursunuz ki burada “çok” miktar sıfatı olur. Fakat anlatmak
istediğinizi, “Bugün kafam çok ağrıyor!..” şeklinde kullanırsanız, kafanızın
çok ağrıdığını doğru bir biçimde anlatmış olursunuz ki burada “çok” sözcüğü
miktar zarfı olur.
Yukarıdakilere
benzer çok yanlışlıklar ve anlatım bozuklukları yapıyoruz. Nedeni de dilimize
yeterli ölçüde değer vermediğimiz içindir. Özellikle eğitimden geçmiş kişilerin
bu tür hataları yapmaları Türkçe açısından düşündürücü.
Cümle
kurarken biraz daha dikkat…